Ассаламуғалайкум! Менің сұрағым: жамағатпен намазда тұрғанда кейбір адамдар қолдарын кіндіктен төмен емес, кеуде тұсына байлап тұрады, және әттахиятты оқып отырғанда бір саусағын шошайтып отырады, қаншалықты негіз бар?

Сүйінжан

Уағалейкумуссалам! Сүйінжан Құрманұлы, Ханафи мәзһабы бойынша намазда қолды кіндіктің астына байлаудың дәлелі төмендегідей:Әбу Дәудтің риуаяты  бойынша Хз.Али (р.а.): «Он қолды сол қолдың үстіне қойып,  кіндіктің астына қол байлау сүннет»(Әбу Дауд, Салат, 115.; Имам Ахмәд - 877 хадис.; Имам Таханауи, Илә-ус Сунна, 2 том, 192 бет),- деген.

Уә-иль Бин Хижр  (р.а.): «Пайғамбарымыздың (с.а.у.), кіндіктің астына, оң қолын сол қолының үстіне қойғандығын көрдім.(Ибн Әби Шайбә.; Имам Таханауи, Илә-ус Сунна, 2 том, 198 бет),- дейді.

Ал, намазда әттахият дұғасының «иллаллаһ» яғни, «Тек қана Алла бар» деген жерінде сұқ саусақты көтеріп, Алланың бір, дара екендігін ишарат ету барлық мәзһабтарда мұстахаб амал. Яғни істесең сауап, істемесең күнә емес. Ханафи мәзһабындағы айырмашылық мынау: сұқ саусақ «Лә иләһа» деген кезде көтеріліп, «иллаллаһ» деген кезде түсірілуі тиіс. Егер дәл кезінде көтеріліп, түсірілмейтін болса дұрыс болмайды.

Ассаламуғалайкум!!! Мешітте сүннет намаз оқып жатқанда қамат шақырылып жатса не истеу керек? Екі жаққа салем беріп тоқтатып парыз намазға қосылам ба, әлде соңына дейін оқып бітіремін бе?

Дастан

 

Уағалейкумуссалам! Дастан, сүннет намазын оқып тұрғанда парыз намазына қамат айтылса, сүннет намазын жұп ракағатқа жеткізіп бітіреді де, парыз намазына қосылады. Яғни, бірінші ракағатты оқып тұрса, екінші ракағатқа жеткізіп бітіреді. Қалған екі ракағатты парыз намазынан кейін қаза (оқып бастаған нәпіл не сүннет намазын үзуге мәжбүр болған жағдайда, қалғанын қаза ету уәжіп) етіп оқиды. Ал, үшінші ракағатты оқып тұрса, төрт ракағаттақа жеткізіп бітіруі тиіс.

Ассаламуғалайкум уа рахматуллаһи уа баракатуһ! Қояр сұрағым Бейсенбі Жұма күндері сүйікті пайғамбарымыз Мұхаммед Мұстафа Салаллаху алейһи уассаламға 100 рет салауат айтса жақсы болады деп естідім. Мен қысқаша ретінде былай 100 рет айтуыма болады ма? Аллаһумма солли ғалә Мухаммад– деп, Салауат айтқан боламын ба?

Жеңіс

 

Уағалейкумуссалам уа рахматуллаһи уа баракатуһ! Жеңіс, Аллаһ елшісіне (с.а.с) салауат айту үлгілері әрқилы. Мәселен: «Салауатуллаһи уә сәләмуһу аләйһи», «Аләйһис салату уәс-сәләм», «Аләйһис сәләм» десе де болады.

Тағы бір үлгісі: «Саллаллаһу ғалә Мухаммәд уа ғалә әәлиһи уа сахбиһи ажмағин». Бұл: «Мұхаммедке, оның отбасына және Оған ерушілерге Аллаһтың салауаттары болсын» деген мағына береді. Ғұламалар осы сөйлемдегі «әәлиһи» сөзінің мағынасының өзгеріп тұратынын айтып: «Егер де «әәлиһи» сөзінен кейін «сахбиһи» немесе «әтбәғиһи» деген сөз қосылса, онда «әәлиһи» сөзі тек «отбасы» деген мағына береді, ал егер тек «әәлиһи» келіп, одан кейін ешбір сөз айтылмаса, онда ол «отбасы және барлық мұсылмандар» деген мағына береді»,-деген. Осыдан қорытынды шығарып, түсініктірек болу үшін мысал келтіріп өтсек, салауаттың бұл үлгісі екі түрлі айтылады. Бірінші түрі: «Саллаллаһу ғалә Мухаммәд уа ғалә әәлиһи уа сахбиһи уат-тәбиғинә әжмағин», яғни «Мұхаммедке, оның отбасына, оның сахабалары мен оларға ілесушілерге Аллаһтың салауаттары болсын«. Екінші түрі намаз соңында оқылатын: «Аллаһуммә солли ғалә Мухәммәд уа ғалә әәли Мухаммәд»,-дұғасы. Бұл жерде: «Аллаһым, Мұхаммедке және оның отбасы мен толық үмметіне салауат ете гөр«,-деген мағына шығады.

Сондай-ақ, «Аллаһумма солли ғалә Мухаммад» деп, дұға үлгісінде айтса да болады. Мағынасы: «Аллаһым, Мұхаммедке салауат айтып, Өзіңнің құзырыңда мадақтап, жақсы сипаттармен сипатта«,-деген сөз.

Ассаламуғалайкум уа рахматуллаһи уа баракатуһ! Қояр сұрағым, Дұха намазы қай уақытта оқысам болады?

Жеңіс

 

Уағалейкумуссалам уа рахматуллаһи уа баракатуһ! Жеңіс, Дұха қазақ тіліндегі сәске сөзімен мағыналас. Яғни сәске уақытында оқылатын намаз дегенді білдіреді. Әбу Һурайрадан (р.а.) жеткенхадисте: «Сүйікті досым (Расулалла (с.а.с.) үш нәрсені өсиет етті: әрбір айда үш күннен ораза тұту, дұханын екі рәкағаты, ұйықтауға үтірді оқып барып жату» (Бухариде № 1178, Мүслімде № 721)-деген. Дұха намазын күн найза бойы көтерілген бастап күн тас төбеге келгенге дейін оқуға болады. Бұл нәпіл (ерікті) намаздың азы екі ракағат, ал көбі сегіз ракағатқа дейін созылады. Имам Әбу Йағланың Айша анамыздан (р.а.) риуаят еткен хадисінде Пайғамбарымыздың (с.а.с.) дұха намазын екі ракағаттан төрт ракағат етіп оқитындығы айтылған. Әнес ибн Мәліктің (р.а.) риуаят етуі бойынша Расулалла (с.а.с.) былай деген: «Кімде-кім таң намазын жамағатпен оқып, сосын күн шыққанға дейін Алла Тағаланы зікір етіп, содан соң екі рәкағат намаз оқыса, дәл хаж бен умраның сауабындай сауап алады» (Термизи, № 586 хадис).

Ассаламуғалекум! Бір апа бар, ол дұғамен емдейді сенуге бола ма? Ол кісі өзі намаз оқиды. Емдеген үшін еш нәрсе алмаймын дейді, бірақта берсең алады.

Әйгерім

 

Уағалейкумуссалам! Әйгерім, Пайғамбарымыз: «Әрбір аурудың бір шипасы бар»( Бухари) деген хадисінде тәндік ауруға тәндік себептер арқылы емдегені тәрізді, рухани науқастарға да рухани емдеу дұрыс. Бірақ, бұл жерде шипа өзгеден, дәріден, оқығаннан емес, шипа Аллаһ Тағаладан болмақ. Емдеген кезде де алдаудан, дуалаудан, зияндықтан аулақ тұруы тиіс.

Оқып үпірудің дұрыстығын ғалымдар сахих хадис кітаптарынан дәлел алып көрсеткен.

1. Аллаһ елшісі (с.а.с.) аздап мазасызданған еді. Жәбірейіл оған оқып дем салды да: «Саған жапа шектірген әр нәрседен Аллаһтың есімімен саған оқып, дем саламын. Аллаһ саған шипа берсін»,–(Бухари,Муслим) дейді.

2. Хазіреті Айша: «Аллаһ елшісі (с.а.с.) мазасызданған науқастың жанына барған кезде, оны оң қолымен сипап былай дейтін: «Адамдардың Раббы Аллаһым! Осы ауыртпалықты кетіріп, шипа бер. Сен шипа берушісің. Сенің шипаңнан басқа ешбір шипа жоқ. Сенің шипаң ешбір дерт қалдырмайды»,‑ дегенін жеткізген(Бухари).

Ассаламуғалекум уа рахматуллаһи уа баракатуһ! Сұрағым Құптан намазын беймарал 12-ге шейін оқуға бола ма?

Бақытжан

 

Уағалейкумуссалам уа рахматуллаһи уа баракатуһ! Бақытжан, Құптан намазын “Құптан намазының уақыты” кіргеннен бастап “Таң намазының уақыты” кіргенге дейін оқуға болады. Тарқатып айтқанда, Құптан намазын түннің үштен біріне дейін кешіктіру – мұстахап. Түннің ортасына дейін кешіктіру – мүбаһ, себепсіз екінші таңға дейін кешіктіру – мәкрүһ. Өйткені, бұл уақытта адам намаз оқып үлгермеуі ықтимал.

Ассаламуғалейкум! Мен бір жігітке 500 мың теңгеге аренда тауып берем, ол баға оған ұнайды, ал мен анау адамға 450 мыңға келістім мен ай сайын анау адамнан 50 мың теңге алып отырамын ол харам ба?

Қуаныш

 

Уағалейкумуссалам! Қуаныш, пәтерін жалға беруші мен жалға пәтер алушы арасына дәнекерлік қызмет көрсетуде екі жаққа да тиімді болуын қамтамасыз ету маңызды. Егер екі жаққа да тиімді шешілген жағдайда, екі жақтың келісімімен қызметақы алуға болады.

Ассаламуғалейкум уа рахматуллаһи уа баракатуһ! Хайызда болған әйел кісілер медресеге барып ілім алуларына бола ма? Алла разы болсын!

Наргиза

 

Уағалейкумуссалам уа рахматуллаһи уа баракатуһ! Наргиза, әйелдер хайыз, нифас, жүніп кездерде намаз оқи алмайды. Ораза да ұстай алмайды. Бірақ оразаның қазасын кейін өтейді. Қажылық кезінде Қағбаны тауап ете алмайды (Бухари, Хайыз.20). Құран оқи алмайды. Пайғамбарымыз: «Хайыз, жүніп болған әйел Құран оқи алмайды», – дейді (Тирмизи, Таһарат,98). Ханафилер бойынша, мұндай кезде әйелдер Құранды жатқа дұға ниетінде оқуына болады (ЗуҺайли, 1,470-471). Сол секілді мешіт пен медресеге де кірулеріне болмайды. Бір хадисте былай айтылған:«Ешқандай хайыз әйел, жүніп кісі мешітке (медресеге) кіре алмайды» (Ибн Мажә, Таһарат, 92). Етеккір кезінде жыныстық қатынас та жасай алмайды. Аятта былай айтылады: «(Мұхаммед) олар сенен етеккір жайында сұрайды. Оларға тазарғанға дейін жақындаспаңдар...де».