Ислам асыл дініміз

Саламатсыз ба менің сұрағым әзірге таң намазын оқып жүрсем болады ма? Намаз кезінде балам жылап жатсада намазды оқи беруге болады ма? Қалған намаздарды шетінен үйренсем болады ма?Бұдан бұрын да таң намазын оқыған едім кейін аяғым ауыр болды сосын оқымай кеттім бірақ түсімде ылғи намаз оқы деп жатады кейбір түстерімнен қорқамын болашағыма қатысты сол үшін де Алладан қорқып намазды Сіздер сияқты үйреншікті жұмыс қылып тастамай оқығым келеді. Ақыл кеңестеріңізді күтемін.

Гүлшат

Уа ғалейкумуссалам! Гүлшат, 1. «... Шын мәнінде, намаз мүміндерге белгілі уақытта парыз етілді»(«Ниса» сүресі, 103-аят), – деп айтылған. Тәулігіне бес уақыт намаз оқу әрбір мұсылманға міндет. Әр намаз белгіленген уақытта оқылуы парыз. Намазды уақытынан бұрын немесе кейін оқуға болмайды. Мұның өзіндік сыры бар. Адам ағзасы күн бойына бірнеше рет тамақтануға тәуелді болғаны сияқты жан-дүниесіне де азық қажет. Намаз оқуымыз Аллаға емес, өзімізге қажет екенін ұмытпаған жөн. Денесін пәктеп дәрет алып, құбылаға қарап құлшылық еткен пендені Алла тағала сол намазы арқылы күнәдан тазартады. Әбу Һурайра (р.а.): «Алланың елшісі (с.ғ.с.): «Есіктеріңнің алдынан ағып жатқан өзенге бес рет түсіп жуынсаңдар, бойларыңда бір кір қалады ма?», – деп сұрайды. Сахабалар: «Жоқ, кір қалмайды», – деді. Пайғамбар (с.ғ.с.): «Бес уақыт намаз да солай, Алла тағала сол намаздармен қате-күнәларды жуады», – деген хадисті риуаят етеді(Фиқһ Ханафи, І том, 125-бет (Муслим 1/462). Алла тағала бес уақыт намазымызға берік болуға жар болсын!

2. Пайғамбарымыз (с.а.с.) жылаған баланы жұбатуға да ерекше көңіл бөлетін. «Кімде-кім жылаған баласын жұбатуға тырысса, Алла тағала жаннатта оған риза болғанға дейін нығметтерін үйіп-төгеді»(Дәйләми, Муснәдул-Фирдәус, II, 147-б.) деген ол жамағатқа намаз оқытып тұрғанда, жылаған баланың дауысын естісе, намазды тезірек бітіруге тырысатын. Бірде таң намазын әдеттегіден жылдам оқып бітіреді. Сахабалардың бірі бұған таңданып: «Уа, расулаллаһ, бүгін намазды неліктен жылдам аяқтадыңыз?», - деп сұрағанда, «Арт жақтан жылаған баланың дауысын естімедің бе? Анасы барып тезірек жұбатқанын қаладым»(Ибн Хажәр, әл-Мәталибул-алия би зәуаидул-мәсанидис-сәмания, I, 122-б., Кувейт, 1973.), - деген жауап естіген.

3. Сіздің жіктілік кезіңізде тұрып оқу қиын болған болса, отырып оқуыңызға рұқсат. Аяғыңыздың ауыр болуы себепті сәждеде маңдайды жерге қою қиындаса, отырған күйі иілуіңіз жеткілікті. Тек рукуға иілгеннен кейін, сәждеге көбірек иілесіз(Хидая – 1/194 бет, «салатуль марыз»)Бұл жайында ардақты Пайғамбарымыз (с.а.у) Ъимран ибн Хусайын деген сахабаға: «Намазды тұрып оқы. Тұрып оқи алмасаң отырып оқы. Отырып та оқи алмасаң бір жаныңа жатып оқы»(Әбу Дауід – 952; Тирмизи – 371), – деп айтқан хадисі бар.Тағы бір хадисінде: «Мүмкін болса жерге маңдайынды қой. Оған шаман келмесе, қимылмен оқы. Бұл кезде сәждеге рукуғдан көбірек иіл!»(Әз-Зайлағи, Насбур риуая), – деген. Сондай-ақ, жерге отыру қиынға соқса, орындыққа отырып оқуыңызға да рұқсат. Алла біздерге ауырлық емес, жеңілдік қалайды(Бақара – 185-аят).
4. Алла Тағала қасиетті Құранда: «Сабыр және намазбен жәрдем тілеңдер. Расында, намаз ынталылардан басқаларға ауыр келеді»(«Бақара» сүресі, 45-аят), - деп әмір етеді. Бұл ғибадаттың діндегі ұлық орнын көрсететін жайт ең мәртебелі құлшылық бола тұра намазды орындау үшін өте қысқа уақыт және одан да аз күш-қайрат керек. Намаз оқу үшін тек еркек кіндікті азамат болу, жұмыстан қолы бос адам болу, оған қоса бай болу, денсаулығы мықты болу және бойында күш-қайрат бар жас адам болуы керек деген шарт жоқ. Намазды ер кісі мен әйел, бай мен кедей, дені сау мен науқас, жұмысы қауырт және қолы бос адам, жас пен кәрі ешбір қиындықсыз қатар орындай алады. Демек, намаз ешбір жағдайда мұсылманның мойнынан түспейді. Тек, мұсылманнан таклиф жауапкершілігі түсумен ғана намаздан босатылады. Ал, таклиф жауапкершілігінен босатылу: адамның ақыл-есін жоғалту жағдайы немесе әйелдің етеккір мен босанғаннан кейінгі нифас кезеңі.

Ассаламуағалейкум уа рахматуллаһи уа баракатуһ. Менің сіздерге қояр сұрағым бар еді. Таң намазға кеш оянып жүрмін. Бүгін күннің шығуына 30 минуттай қалғанда тұрдым. Су мұздай болғандықтан ғұсыл алып үлгермедім, сосын таң намазым қаза болды. Сондай жағдайда таң намазға ниет етіп, тәйәмум алып оқысам бола ма?

Уа ғалейкумуссалам уа рахматуллаһи уа баракатуһ! Нұрәлі, кім ғұсыл алуға су таппаса немесе суды қолдану оған зиян алып келетін болса, мысалы, ауру адамның суды қолдануы оның ауруын күшейтіп немесе жазылуына кедергі болса және т.б., немесе су суық болып, оны жылытуға мүмкіндік болмаған жағдайда, Имам ан-Науауи мен аш-Шаукани жеткізген бірауызды келісім (ижма’) бойынша, оған таза жер жынысына тәйяммум алуға рұқсат етіледі. «әл-Мажму’» 2/300, «Найл әл-аутар» 1/301. 
Алайда заманымыздың фақихі – Шейх Ибн ‘Усаймин ыңғайсыздық пен суды пайдалағаннан денсаулыққа зияны тиюі арасында айтарлықтай айырмашылық бар екендігіне ескерту жасаған. Өйткені, жәй ыңғайсыздық тәйяммум алуға заңды себеп бола аламайды деген. «Мажму‘ фатауа Ибн ‘Усаймин» 7/241.

Ассаламуағалейкум уа рахматуллаһи уа баракатуһ.Қызым екеуміздің жүргенімізге 3 жыл болды,қазір екеуміз де намаз оқимыз 2 айдай болып қалды Біздің жүру мақсатымыз отбасын құру. 1 жылдай болды екеуміз жақындасып қойдық.Тұрмыс жағдайына байланысты 1 жылдан соң уйлену ойымызда бар. Менің қызымды уйдегілердің барлығы жақсы танид, менде оның ата- анасымен жақсы араласам, уйне барып тұрам. Сіздерге сұрақ Ханафи мәзһабының ғалымының пәтуасын, "Атанаға айтпай, неке қыйдыуға болады"- дегенін оқығам. Сіздерден сұрағым келгенім ата -анамызға айтп
 ай некелессек болады ма?

Уа ғалейкумуссалам уа рахматуллаһи уа баракатуһ! Исламда неке қидыратын қыз бен жігіт ата-анасының батасы мен ризалығын алуы міндет. Егер қыз бен жігіттің ата-аналары олардың неке қидыруларына ризалық танытпаса, онда олардың ризалық бергендеріне дейін тосқандары абзал. Ата-аналарының теріс батасын алған қыз бен жігіттің некелері дұрыс болса да өмірлері баянды болмауы мүмкін. Өйткені мұсылманның мақсаты – Алланың ризалығы. Ал Алланың ризалығы ата-ананың ризалығында. Сондықтан қыз бен жігіт бір-біріне деген махаббат пен Аллаға және ата-анаға деген махаббаттың бірін таңдауына тура келеді.

ассалаумагалейкум менин сиздерге кояр сурагым мен иншалла алла каласа намаз окиын деп журген едим бирак мен хиджаб кимесем бола ма? намаз окыганда арине орамал тагып етеги узын койлек кием гой бирак хиджаб кимесем бола ма? мен студентпин

Уа ғалейкумуссалам! Альмира, Аллаһ Тағала қасиетті Құран Кәрімде: «Сыртқы бейнеттерінен (бет, қол, аяқ сияқты көрнеу мүшелерінен) басқа зейнеттерін (мүшелерін) көрсетпесін, бүркеншектерімен омырауларын жапсын!» (Нұр 24/31)- деп бұйырған. Демек, әйелдердің қолы, аяғы мен жүзінен басқа шаштарынан барлық денесі намазда немесе бөтен еркектің қасында жабық болуы міндет болып саналады. Қолы мен беті түсініспестік (фитнә) қорқынышы болмаса, намазда немесе намаздан кейін жабылмаса да болады. Қолдау тапқан ижтиһад бойынша аяқтарын жабу да шарт емес. Сондай-ақаятта «көрнеу, яғни өздігінен көрінетін жерлерінен басқа» деген қосымша анықтама арқылы дененің кейбір жерлерінің(қолы, аяғы мен жүзі) ашық қалуына болатынына ишарат етілген. Аллаһ Расулы (с.ғ.с.): «Әйелдің жабық жүруі қажет болған жерлері – әурет. Сыртқа шыққан кезде шайтан оған көз тігеді»-деген.

Жалпы, әйелдер мен бой жеткен қыз балалардың намазда орамал тартып, іші көрінбейтін кең киім киюі керек. Егер киімі тар әрі жұқа болып, дене мүшелерінің қатпарларын көрсетіп тұрса, үстінен бір сырт киім немесе жамылғы кисе, толық жамылған болып есептеледі. Сыртқа шыққанда және үйде бөтен еркектердің қасында орамалмен және сырт киім кию Ислам талап еткен киім түрі болып саналады.

ассалаумагалейкум менин сиздерге кояр сурагым мен иншалла алла каласа намаз окиын деп журмин жасым 17де студентпин мен намаз окып хиджаб кимесем бола ма? арине намаз окыганда орамал тагып етеги узын койлек кием гой бирак хиджаб кимесем бола ма?

Уа ғалейкумуссалам! Әлмира, Аллаһ Тағала қасиетті Құран Кәрімде:«Сыртқы бейнеттерінен (бет, қол, аяқ сияқты көрнеу мүшелерінен) басқа зейнеттерін (мүшелерін) көрсетпесін, бүркеншектерімен омырауларын жапсын!» (Нұр 24/31)- деп бұйырған. Демек, әйелдердің қолы, аяғы мен жүзінен басқа шаштарынан барлық денесі намазда немесе бөтен еркектің қасында жабық болуы міндет болып саналады. Қолы мен беті түсініспестік (фитнә) қорқынышы болмаса, намазда немесе намаздан кейін жабылмаса да болады. Қолдау тапқан ижтиһад бойынша аяқтарын жабу да шарт емес. Сондай-ақаятта «көрнеу, яғни өздігінен көрінетін жерлерінен басқа» деген қосымша анықтама арқылы дененің кейбір жерлерінің (қолы, аяғы мен жүзі)ашық қалуына болатынына ишарат етілген. Аллаһ Расулы (с.ғ.с.): «Әйелдіңжабық жүруі қажет болған жерлері – әурет. Сыртқа шыққан кезде шайтан оған көз тігеді»-деген.

Жалпы, әйелдер мен бой жеткен қыз балалардың намазда орамал тартып, іші көрінбейтін кең киім киюлері керек. Егер киімі тар әрі жұқа болып, дене мүшелерінің қатпарларын көрсетіп тұрса, үстінен бір сырт киім немесе жамылғы кисе, толық жамылған болып есептеледі. Сыртқа шыққанда және үйде бөтен еркектердің қасында орамалмен және сырт киім кию Ислам талап еткен киім түрі болып саналады.

Ассаламу ғалейкум! Сіздерден сұрағым: шариғатта әйелдің ажырасам деуге құқығы бар ма? Егер күйеуі мына істерді істесе құмар ойнаса, арақ ішсе, зина жасаса, өсім алса онымен қоймай әйелінде өсімге араластырып мойнына қарыз жүктесе, әлде әйел бәріне көну керек па? Жауап бересіздер ма?

Уа ғалейкумуссалам! Айна, әйелдің күйеуінен талақ беруін өтінуіне шариғат рұқсат етеді. Ол күйеуінің талақ беруі үшін бодау беруіне де болады. Шариғатта әйелдің талақты талап етуі «хулға» деп аталады. Бодауын беріп ажырасу – Исламдағы талақ түрлерінің бірі. Бұл Қасиеттi Құранда «Бақара» сүресiнiң 229-аятында: «...Егер олардың Аллаһтың бұйырған ереже-заңдарын орындай алмауларынан қорықсаңдар, онда әйелдің (ерінен ажырасу үшін) бодау (татымды төлем, өтем) ретінде бергенінде олар үшін күнә жоқ...», – деп айтылған үкiмге орай жасалады. Яғни екі талақ етуінің есесіне, әйелдің күйеуіне бодау беруінде күнә жоқ. Ислам тарихында алғашқы бодау беру Пайғамбардың (с.а.с.) заманында болған. Сабит ибн Қайс әл-Ансаридың (Аллаһ оған разы болсын) әйелі Жәмила Пайғамбарға (с.а.с.) келіп: «Уа, Аллаһтың елшісі! Менің Сабит ибн Қайстың мінезіне де, дініне де тағар айыбым жоқ. Бірақ мен Исламда кәпірлікті қаламаймын», – деген. Сонда Аллаһ елшісі (с.а.с.): «Онда бау-бақшасын қайтарып бересің бе?» – деп, әйелден: «Иә», – деген жауап алады. Сосын Пайғамбар (с.а.с.) Сәбитке: «Бау-бақшаңды ал да, әйелді талақ ет»(Әл-Бұхари, Әбу Дауд, әт-Тирмизи), – дейді. Яғни үйленген кезінде әйеліне мәһр ретінде берген бау-бақшасын қайтарып алуына рұқсат етiледi. Демек, әйелдің күйеуінен алған мәһрін шын жүректен қайтарып, мойнындағы бодауды беруі керек.

Сәлеметсіздерме. Менің атым Жұлдызай. Жазда поезда кетіп бара жатқанымда, бір кісімен әңгіме әймемді айтып, беріліп кетіппін. Отбасылық жағдайымды айтып, жылап жібердім. Содан ол кісі саған көз тиген деп, маған бір параққа дұға жазып берді. Осыны жоғалтпа деп. Ақшасын сұрап едім, жолаушымыз ғой, бізді Алла Тағаланың өзі жолықтырып тұр деп, ештеңе алмады. Сол бой тұмарды тағып жүрмін, сол дұрыс па әлде бұрыс па? Өтінемін жауап беріңіздерші. Ол Алла Тағалаға серік қосқан болып табылмай ма?

Құрметті Жұлдызай ханым, жалпы тұмар тағуды Пайғамбарымыз тыйғаны рас. Ол өзінің бір хадисінде: «Кім тұмар тағатын болса, Алла тағала оған денсаулық бермесін»(Ахмәд – 16781) десе, басқа хадисте «Кім тұмар тақса, Аллаға серік қосқаны» делінген. Осыған қарап ғалымдардың бір тобы тұмар тағу дұрыс емес, ол шариғатқа теріс деген пікірде.

Әйтсе де кейбір ғалымдар «Ішінде Құран аяттары жазылған тұмарды тағудың әбестігі жоқ»(ИбнАбидин – 9/523 бет.; Әл Маусуғатуль Фиқһия – 14/30 бет) және «аталмыш хадистерде тұмардан медет тілеуге тыйым салынған, ал Құран аяттарын таққан адам Аллаға сыйынары анық» деп Құран аяттары жазылған тұмарды тағуға рұқсат берген(Құртуби тәпсірі, Исра сүресі  82 аят – 10/319-320 бет).

Дегенмен, Құран аяттары жазылған тұмарды да тек сабилерге таққан дұрыс. Ал үлкен кісілер Құран аяттарын жаттап алып күнсайын ұйқыға жатар кезде өздеріне дем салып жүруі ардақты Пайғамбарымыздың сүннетіне жатады(Тирмизи, Дағауат – 3402). Яғни бұлай жасаудың бұл дүниедегі пайдасымен бірге сауабы да болмақ. Өйткені Абдулла бин Омар Пайғамбардан үйренген дұғаны сәбилерге тұмар етіп тағып,  ересек балаларға жаттататын болған(Тирмизи, Дағауат – 3528).

Ассаламуағалейкум уа рахматуллаһи уа баракатуһ. "Қиямет күні" туралы айтыңызшы

Уа ғалейкумуссалам уа рахматуллаһи уа баракатуһ! Ұланбек, Пайғамбарымыз (с.а.у.) қиямет қайымның қашан болатындығын сұрағандарға, ұдайы: «Оның уақытын Аллаһ біледі», – деп жауап беретін. Десек те, Пайғамбарымыз (с.а.у.) ақырзаманның уақытын айтпағанмен, оның белгілері жайлы көптеген хадистерінен «мынадай оқиғалар болмайынша қиямет қайым болмайды» деген мағынадағы ғибраттарды кездестіруге болады. Ақырзаманның белгілерін ғұламалар осы хадистерге сүйене отырып екіге бөледі:

а) Ақырзаманның кіші белгілері;

б) Ақырзаманның үлкен белгілері;

 а) Ақырзаманның кіші белгілері 

Пайғамбарымыздың (с.а.у.) хадистеріне сүйене отырып, ақырзаманның кіші белгілерінен бірнешеуін келтіре кетейік:

1. Хазіреті Мұхаммедтің (с.а.у.) жер бетіне пайғамбар болып жіберілуінің өзі ақырзаманның алғашқы белгісі: «Қиямет пен мен бірге жіберілдім», деп, сұқ саусағы мен ортаншы саусағын қимылдатып көрсеткені жайында деректер бар (Муслим, Фитән, 132; Тирмизи, Фитән, 39).

2. «Қияметтің белгілерінің бірі дін ілімі азаяды, сауатсыздық көбейеді, зина жасау етек алады, әйелдер көбейіп еркектер азаяды. Тіпті елу әйелдің бір ғана қараушысы болады» (Бухари риуаяты).

3. Әйелдердің саны ер кісілердің санына қарағанда әлде қайда көп болады (Бухари, Худуд, 20).

4. Расулуллаһ (с.а.у.) сахабаларымен сөйлесіп жатқанда бір түздік араб келіп қияметтің қашан болатындығын сұрағанда, оған: «Аманат аяқ асты етілген кезде қияметті күте бер», – дейді. Сонда түздік араб кісі: «Мұны қалай түсінсек болады», – дегенде, Пайғамбарымыз: «Қызмет өз маманына берілмеген кезде қияметті күте бер», – деп жауап береді (Бухари риуаяты).

5. Көп қабатты үйлердің салынуы, өз ісінің маманы емес кісілердің сөз сөйлеуі мен билік етуі (Бухари, Иман 37; Муслим, Иман 1).

6.  Адам өлтіру оқиғасының көбеюі (Бухари, Фитән 25).

7. Жалаң аяқ, жалаңаш және кедей шопандардың да үй салуда бір-бірімен жарысқандарын көресіңдер (Муслим риуаяты).

8. Мен Аллаһтың Елшісімін деп, өзін пайғамбармын деп жариялайтын отызға жуық жалғаншы дажжалдар шығады.

- Зілзаланың көбеюі.

- Көптеген бүліктер етек алуы.

- Жөнсіз жерде адам өлтіру көбейеді (Бухари, Фитән 25).

Осы хадистермен мазмұндас көптеген хадистер бар. Олардың бәрін тізбектеп айтудың орнына бірнеше мысалмен шектеуді жөн көрдік.

 б) Ақырзаманның үлкен белгілері 

Хузайфа ибн Әсид әл-Ғыфариден жеткен риуаят бойынша, Хузайфа былай дейді: «Біз Мадинада бір қорғанның көлеңкесінде отырғанбыз. Пайғамбарымыз (с.а.у.) болса бір шатырдың үстінде отырған еді. Сол сәтте Аллаһтың Елшісі (с.а.у.) жоғарыдан бізге қарап тұрып:

- Сендерді жұмыстарыңа қандай мәселе жібермей тұр?- деп сұрады. Біз:

- Сөйлесіп отырмыз, – дедік. Пайғамбарымыз (с.а.у.):

- Не мәселе жайында сөйлесіп отырсыңдар? – деді. Біз:

- Қиямет-қайымның уақыты жайында әңгімелесіп отырмыз, – деп жауап бердік. Сонда Пайғамбарымыз (с.а.у.):

- Сендер мына он нәрсені көрмейінше қиямет қайым болмайды деді:

1. Тұманды (түтін).

2. Дажжалды.

3. Даббатул арзды.

4. Күннің батқан жақтан шығуын.

5. Хазіреті Исаның (а.с.) көктен түсуін.

6. Яжуж-Мәжуждың шығуын.

7. Шығыс жақтағы бір жердің шөгуі

8. Батыс жақтағы бір жердің шөгуі

9. Араб түбегіндегі бір жердің шөгуі

10. Йеменнің Аден жазығының ең шалғайынан бір от шығады. Ол от барлық жерді жағып отырып, адамдарды махшарға дейін алып барады, – деді (Муслим, Фитән 39; Ибн Мажа, Фитән 28).

Енді хадисте айтылған жоғарыдағы ақырзаманның 10 үлкен  белгісіне қысқаша шолу жасап өтелік:

Тұман (духан) шығу: Қиямет қайым жақындағанда жер бетін тұман қаптайды. Тұман қырық күн, қырық түн бойы жалғасады. Бұл тұманнан мумин пенделер тұмауратып, кәпірлер мас адам секілді сенделіп жүретін болады. Жер бетін қаптаған тұманнан имансыз болған пенделер көз жұматындығы риуаят етіледі. Бір хадисте былай дейді: «Ақырзаманда бір тұман шығады. Бұл тұман кәпірлерді өлтіреді, муминдерді тұмауратады» (Муслим, Мунафиқун 39).

Дажжал: Ақырзаман таяғанда Дажжал есіміндегі бір кісі шығып, адамдарға өзін құдаймын деп танытып, өзінің жолымен жүруге үндейді. Хадисте: «Дажжал сол көзі көр, қалың қою шашты бір адам. Оның қасында жәннәт пен от бар. Оның оты негізінде жәннәт болып, жәннәті де тозақ болады», – деп келтіреді (Муслим риуаяты).

Пайғамбарымыз (с.а.у.) Дажжалдың шығатын мекені жайында былай дейді: «Ол Шам теңізінде немесе Йемен теңізінде. Жоқ, ол шығыс жақтан шығады. Иә, ол шығыс жақтан шығады. Ол шығыс жақтан шығады! – деп қолымен шығыс жақты меңзеді» (Муслим, Фитән 119; Әбу Дәуіт, Мәлахим 15).

Тағы бір хадисте былай дейді: «Дажжал шыққан кезде өзімен бірге су мен от болады. Бірақ елдің от деп көргені тәтті су, су деп көргені күйдіретін бір от болады. Сендерден кім сол күнге жететін болса елдің от деп көргенін қабыл етсін. Өйткені ол тәтті мұздай су»  (Бухари, Фитән 26; Муслим Фитән 105).

 Даббатул арз (жерден шығатын хайуан): ақырзаманда «дабба» есімді бір хайуанның шығатындығын жайында Құранда былай дейді: «Оларға айтылған (Қиямет) бастарына келген кезде, олар үшін жерден бір хайуан шығарамыз да, ол оларға адамдардың аяттарымызға мүлде сенбегендіктерін айтады» (27.Нәмл-82). Бұған қатысты көптеген хадис бар.

Күннің батқан жерінен  қайта шығуы: Қиямет қайымның және бір белгісі – Аллаһтың әмірімен табиғат заңдылығына қайшы құбылыс орын алып, күннің батқан жерінен қайта шығуымен байланысты. Бұл күн жұма күніне сәйкес келеді. Пайғамбарымыз (с.а.у.) былай дейді: «Күн батыстан шықпайынша қиямет болмайды. Күн батыстан шыққанда адамдар оны көріп, жаппай иман етеді. Оған дейін иман етпеген немесе иманында жақсылық болмаған пендерлерге сол күні еткен имандары пайда бермейді» (Бухари,Фитән 25; Муслим, Иман 72; Әбу Дәуіт, Мәлахим 12).

Хазіреті Исаның (а.с.) көктен түсуі: ақырзаман таяғанда Дажжал шығып, өзін құдаймын деп жариялап, түрлі сиқыр мен истидраж (имансыз пенденің көрсеткен сиқыры) көрсетіп жүрген уақытта, Аллаһ көктен Иса пайғамбарды түсіреді. Хазіреті Иса жер бетіне түскен соң, Хазіреті Мұхаммед пайғамбардың дінімен жүріп, Исламды жаю үшін күреседі. Себебі, оған түсірілген дін, Ислам діні келгеннен соң күшін жойған болатын.

Иса Дажжалды өлтіріп, адамдар арасында әділдік орнатады. Иса пайғамбардың ақырзаманда түсетіндігін және не істейтіндігін Мұхаммед (с.а.у.) пайғамбарымыздың мына хадисінен білуге болады: «Барлық пайғамбарлар әке жағынан бауыр болғанымен, аналары бөлек. Бірақ діндері бір. Мен Мариямұлы Исаға жақынмын. Өйткені менімен оның арасында басқа пайғамбар келмеді. Расында да ол ақырзаманда жер бетіне түседі. Оны көрген кездеріңде мынадай ерекшеліктерімен танисыңдар: «Орта бойлы, тәні қызыл мен ақ түске жақын, үсті – басы өте таза, шаштарына су тимесе де су тәрізді болып тұрады, ол айырды (кресті) сындырады, шошқаны өлтіреді, жан салығын жояды, мал дүние көп болып, судай ағады, адамзатты Ислам дініне шақырады. Аллаһ Тағала оның кезінде Исламнан басқа діндерді жоқ етеді, ол Аллаһтың қалауымен Дажжалды өлтіреді. Ол кезде жер бетінде бейбіт заман орнап, арыстандар түйелермен, жолбарыстар сиырлармен, қасқырлар қойлармен жайлауда бірге жүріп, балалар жыландармен ойнайтын болады.  Хазіреті Иса жер бетінде 40 жыл өмір сүргеннен кейін қайтыс болады және мұсылмандар оның жаназасын шығарып, жерлейді» (Бухари, Әнбия 48; Муслим, Фәзәйл 143; Әбу Дәуіт, Сүннет 13).

Яжуж – Мәжуждың шығуы: ақырзаманның және бір белгісі ретінде Яжуж – Мәжуж атты екі тайпаның шығатындығы жайында аяттар мен хадистерде баян етіледі. Бұл қауымның кімдер екені белгісіз. Бірақ, хадистерде қорғанның ішінде қамалған Яжуж‑Мәжуж елі ақырзаманда жер бетін құмырсқадай қаптап, олардың жүріп өткен жерлерінен шөп шықпайтындай болатындығы айтылады.

Шығыста бір жердің батуы; Батыста бір жердің батуы; Араб түбегінде бір жердің батуы: Хадисте айтылғандай шығыста, батыста, араб түбегінде бір жердің батуымен ақырзаманның таялғаны анық болады. Бірақ бататын жерлердің қай мемлекетте болатындығын Аллаһ біледі.

Хижаз тарапынан үлкен от шығады: Пайғамбарымыз (с.а.у.) бұл жайында былай дейді: «Хижаз жерінен шығатын, Бусрадағы түйелердің мойындарын жарқырататындай бір от шықпайынша қиямет қайым болмайды» (Мслим, Фитән 42).

Осы айтылған оқиғалардың қайсысы орын алды? Әрине ешбірі. Олай болса, дініміз ақырзаман жайында осындай мәлімет берген соң, біздің міндетіміз осы айтылғандарға сеніп, ақыретіміз үшін тиісті амалымызды жасау. Ақырзаманның қорқынышты сәтін жүрегінде иманы бар пенденің көрмейтіндігін Пайғамбарымыз (с.а.у.) айтып кеткендіктен біздің даурыққанымыз орынсыз: «Аллаһ Тағала Йемен тарапынан жібектен де жұмсақ болып тиетін бір самал естіреді. Бұл самал жүрегінде бидайдай иманы болған пенделерді бақилық етеді» (Муслим, Фитән – 23). «Өздері тірі тұрып, қияметтің болғанын көрген кісілер адамдардың жамандары» (Бухари, Фитән 5; Ибн Мажа, Фитән 24).

 

Менің қолымда екі кітап бар "намаз оқып үйренейік"кітабында бамдат, бесін,екінді, ақшам, құптан және мұсылман күнтізбесінде таң,күн,бесін,екінді, ақшам, құптан. Бамдат-таң намазы ма, күн намазы ма? Таң намазынан басталады ма жоқ күн намазынан басталады ма және мұсылман күнтізбесінде берілген уақытқа дейін немесе сол уақыттан бастау керек пе? Мен "күн " намазынан бастап оқығаныма екі күн болды? 

 

Уа ғалейкумуссалам! Бибігүл, Бамдат намазы - "Таң" деп көрсетілген уақыттан бастап, "Күн" (немесе "Күннің шығуы") деп көрсетілген уақытқа дейін оқылады. Бесін намазы - "Бесін" деп көрсетілген уақыттан бастап, "Екінді" деп көрсетілген уақытқа дейін оқылады. Екінті намазы - "Екінді" деп көрсетілген уақыттан бастап, "Ақшам" деп көрсетілген уақытқа дейін оқылады. Ақшам намазы - "Ақшам" деп көрсетілген уақыттан бастап, 45 минут ішінде оқылады. Құптан намазы - "Құптан" деп көрсетілген уақыттан бастап, "Таң" (немесе "Сәресі") деп көрсетілген уақытқа жеткізбей оқылады.

ассаламу алайкум уа рахматуллахи уа баракатух имам агалар кояр сурағым некелеспей турып бір бірімен жакындаскан адамдар артынша некелесіп уиленсе олар зинахорлық жасағандар болып табыладыма жане бір сурақ Мешітке барған жокпын деп отірік айтсам боладыма адетте аке шещем барма мешітке бахабист саляфист боп кетесің деиді жауап бергендеріңізге алдын алла рахмет!

Уа ғалейкумуссалам уа рахматуллаһи уа баракатуһ! Тоқжігіт Жанболат, сіз айтқандай болса да некесіз жыныстық қатынас жасау зина жасаған болып саналады. Өткен қателікке тәубе етсе, Алла тәубелерді қабыл етеді. Құранда: "Негізінен Алла, тәубені қабыл етуші, ерекше мейірімді"(Ниса 16)-делінген.

Шариғатта өтірік айту жаиз болған жағдайларға келсек, Хазреті Сәубан былай деген: «Барлық өтірік күнә. Бірақ мұсылманға пайдасы тиетін немесе зияннан құтқаратын өтірік басқа.» 

Өтірік айтуға рұқсат етілетін, күнә болмайтын жерлердің кейбіреулері мыналар:

1) Соғыста: Хазреті Әли отырғанында дұшпанның бірі кенеттен қылышымен шыға келіп “Енді менің қолымнан сені кім құтқарар екен?” дейді. Хазреті Әли саусағымен әлгі адамның арт жағына нұсқап “Жарайды айқасайық, бірақ екі адаммен бе?” дейді. Дұшпан артымдағы кім екен деп арқасына қарағанында, хазреті Әли қылышын алып, дұшпанды залалсыз халге келтіреді. Дұшпан отырған адамға тап беріп, жасаған өз қулығын есепке алмастан “маған қулық еттің” дейді. Хазреті Әли «Бірақ негізінде сен мені тұтқиылдан ұстамақ болдың емес пе?!» дейді де, мына хадис шәрифті келтіреді: «Соғыс айла-тәсіл деген сөз» (Ибн Сунни, Ибн Лал) 

2) Екі мұсылманды татуластыру үшін:

Үш күннен артық араздасу күнә болып табылады. Араздасқан екі мұсылманды татуластыру үшін өтірік айту жаиз болады. Хадис шәрифтерде былай делінеді:

«Екі кісіні татуластыру, нәпіл намаз, ораза және садақадан да құнды амал» (Тирмизи)

«Екі кісінің ара-қатынасын жақсарту үшін және қайырлы іс үшін айтылған сөз, өтірік болып саналмайды.» (Мүслим)

«Екі мұсылманды татуластыру үшін, бір-біріне жақсы сөз тасу өтірік болып саналмайды.» (Ибн Лал) 

Пайғамбарымыз бір күні күлімсіреді. Мұны көрген хазреті Омар себебін сұрағанында пайғамбарымыз былай дейді:

«Үмметімнен екі кісі ахыретте есептеседі. Біреуі “Йа Раббым, бұл адамнан менің ақымды ал!” дейді. Аллаһу та’ала екіншісіне “Бұл адамның ақысын бер!”деп бұйырады. Ол адам “Йа Раббым, ақысын өтейтіндей сауабым қалмады” дейді. Аллаһу та’ала ақының иесіне “Бұл адамның сауабы қалмады. Не істейсің?”дегенде әлгі адам “Олай болса менің күнәларымды алсын!” дейді. Осы кезде пайғамбарымыз  жылап тұрып: “Ол күн сондай  қорқынышты күн болады. Ол күні адам өзгелердің күнәсын алмақ түгілі өзінің күнәсын да алып жүре алмайды.”» деп бұйырды.  

Аллаһу та’ала ақының иесіне: «Басыңды көтер де жаннаттың мына зәулім сарайларына қара!» дейді. Ақының иесі қараған соң: «Иә, көріп тұрмын. Бұл керемет сарай қай пайғамбарға немесе қай шәһидке тән.» деп сұрайды. Аллаһу та’ала «Бұл керемет сарайлар, сарайдың ақысын өтегендер үшін» деп бұйырады. Әлгі адам «Йа Раббым, бұлардың ақысын кім өтей алуы мүмкін?» дейді. Аллаһу та’ала «Сен өтей аласың.» деп бұйырады. Ол адам «Мен қалай өтеймін? Менің нем бар?» дегенде Аллаһу та’ала «Мына бауырыңнан алатын ақыңды кешіп жіберсең, осы сарайға қол жеткізесің» дейді. Ол адам сол сәтте «Кештім, Йа Раббым!» дейді. Аллаһу та’ала: «Қане, бауырыңның қолынан ұстап жәннатқа бірге кіріңдер!» дейді. Пайғамбарымыз алейһиссалам сөзін жалғастырып былай деді:

«Аллаһтан қорқыңдар және ара-қатынастарыңды түзетуге тырысыңдар! Өйткені Аллаһу та’ала қиямет күні сендердің ара-қатынастарыңды түзетеді.» (Хараити) 

3) Екі мұсылманның араздасуының алдын алу үшін:

Ара-қатынасы бұзылатыны белгілі болған мұсылмандардың араздасуының алдын алу үшін өтірік айту жаиз болады. Жақсылыққа себепші болған өтірік, фитнаға себеп болған шындықтан жақсы. 

4) Жұбайымен жақсы қарым-қатынаста болу үшін:

Жұбайлардың бір-бірін ренжітіп қоймау үшін, тату өмір сүре алу үшін өтірік айтуларына болады. Хадис шәрифтерде былай делінеді:

«Жұбайымен тыныш өмір сүре алу үшін өтірік айту жаиз» (Ибн Лал)

«Жұбайлар бір-бірімен тыныш-тату тұрмыс құрып кету үшін өтірік айтса күнә болмайды.» (Мүслим) 

Хазреті Ибн Әрқам, хазреті Омарға «Жұбайым мені жақсы көрмейді екен. Жақсы көрмейтіндігін бетіме айтты. Мұндай әйелмен тұрғым келмейді» деді. Хазреті Омар әйелге «Не үшін күйеуіңіздің бетіне ондай нәрсе айттыңыз?» дегенінде «Өтірік айтпау үшін. Әлде мұндай жағдайда өтірік айтуға рұқсат бар ма еді?» деді. Хазреті Омар «Әлбетте мұндай жағдайда өтірік айтуға рұқсат бар. Әйелі күйеуін жақсы көрмесе де оны ренжітпеу үшін өтірік айтса күнә болмайды.» деп жауап берді.  

5) Залымнан мұсылманның тұрған жерін жасыру үшін. 

6) Мұсылманның мүлкін залымдардан қорғау үшін. 

7) Мұсылманды қуанту үшін:

Бір досымыз ұнатып галстук алса немесе киім тіктірсе бізге ұнамаса да “бұл киім сізге өте жарасады екен” деп айту жаиз болған өтірікке жатады. Мұсылманды қуанту үшін себеп іздеу керек. Хадис шәрифте: «Парыздан кейін Аллаһу та’аланың ең көп жақсы көретін амалы мұсылманды қуанту» деп бұйырылған. (Табарани) 

Жалпылама әйелдер сәнге құмар келеді, киімдеріне қатты мән береді. Бір киім алса оған: “Бұл алған киімің саған өте жарасады екен” десек өтірік болмайды. Өйткені дініміз әйелімен жақсы мәміледе болу үшін өтірік айтуды да жаиз деген. Ал шынымен де мақтауға тұрарлық әрекеттерін сынға алу болса, барып тұрған ақымақтық. 

8) Мұсылманның күнәсын, сырын және айыбын жасыру үшін:

Мұсылман бір жас жігітке жала жабылады. Соңында өлім жазасына кесіледі. Жазаның орындалу уақытын күтіп отырғанда өзіне жала жапқан адамдарға және мұның арасында патшаға да аузына келгендерін айтып,бәріне сөгіп айғайлап жатады. Бұл ащы ащы шыққан дауыстар біраз уақыт жалғасады. Патша сарайынан бұл айғайды естиді. Бірақ ұзақта болғаны үшін не айтқанын ести алмайды.

Екі уәзірінің жанына барған патша бұл жігіт не деп айғайлап жатыр деп сұрайды. Бірінші уәзірі «Патшам бұл жігіт “Аллаһ кешіргендерді үстем етеді”деген хадис шәрифті айтып жатыр, “Кешіргендердің барар жері жәннат” деп, сізден кешіруіңізді сұрап жатыр.» дейді. Бұл сөз патшаның көңілінен шығады. «Бұл жігітті кешірдім босатыңдар» дейді. Екінші уәзір дереу сөзге араласып: «Құрметті патшамыз, бұл уәзіріңіз сіздің ұлылығыңызға қарсы өтірік айтты. Ол жігіт кешірім сұрап жатқан жоқ еді, сізді балағаттап жатқан еді» дейді. Сонда патша: «Ей уәзір, сен орынсыз шындықты айтып, екі адамның өліміне себеп болмақсың. Ал мына уәзірдің өтірігі бір жанды құтқарған еді. Ұмытпа “іске жараған өтірік, фитнаға себеп болған шындықтан жақсы”» дейді.    

Патша орынсыз шындықты айтқан уәзірін лауазымынан түсіреді, орынды түрде өтірік айтып кінәсыз адамды құтқарған уәзірді өзіне бас уәзір етіп тағайындайды.  

9) Кедейге жақсылық жасау үшін:

Біз сатушы болсақ, кедей бір кісі келіп, ұнатқан нәрсесін алғысы келсе, бірақ оған бұл зат қымбат болса, біз ол затты он мыңға алған болсақ, кедейге “біз бұл затты бес мыңға алдық, бір мың ғана үстіне қойып сізге алты мыңға бере аламыз” десек бұл жаиз болады, күнә емес. 

10) Өзіміздікі дұрыс бола тұра қарсыдағы адамға сеніңкі дұрыс деп айту:

Ерлі-зайыптылардың бірі екіншісіне сеніңкі дұрыс десе, татулық болады. Екеуі де менікі дұрыс десе ол үйде береке болмайды. Екеуі де сенікі дұрыс дейтін болса, ол кезде үйде иләһи махаббат басталады. Хадис шәрифтерде былай делінеді:

«Аллаһ разылығы үшін кешірген адамды Аллаһу та’ала үстем етеді.» (Мүслим)  

«Кешірілу үшін кешірімді болыңдар!» (И. Ахмет)

 

«Қатал мәміледе болғандарға жұмсақ мәміле етсеңдер, зұлымдық еткендерді кешірсеңдер, сендерді махрұм еткендерге ихсан етсеңдер, сендерден алыстағандарға жақындасаңдар биік дәрежелерге қауышасыңдар!» (Бәззар) 

Осыға ұқсаған басқа да жағдайларда өтірік айту жаиз болады. Мәселен арақ ішкен немесе басқа бір күнә істеген адамға сен күнә істедің бе? деп сұралғанда, адамдарға жаман үлгі болмау үшін жоқ күнә істемедім деуіне болады. Бір хадис шәрифте былай делінеді: «Жаман нәрсе істеген адам бұларды жасыруға тырыссын!» (Хаким)  

Дін ұлылары өтірік айтуға мәжбүр болған кездерінде сөздің мағынасын өзгертіп, шындықты айтуды таңдайтын еді. Мәселен хазреті Муаз бин Жәбәл,міндетін атқарып үйіне қайтқанында әйелі «осыншама жұмыс істедің, зекет жинадың, бізге не алып келдің?» дейді. Ол «Маған қарап жүрген бақылаушы бар еді, сондықтан ешнәрсе әкеле алмадым» дейді. Ол бақылаушы деп Аллаһу та’аланы айтқан болатын. Ал әйелі болса, хазреті Омар бақылап, тексеріп жүруі үшін адам жіберген екен деп ойлайды. Әйелі ашуланып хазреті Омардың үйіне барып «Муаз Расулуллаһтың және Әбу Бәкір Сыддықтың сенімді адамы еді. Сіз не үшін оның артына адам салып жүрсіз?» дейді. Хазреті Омар хазреті Муаздан мән жайды білгеннен кейін, әйеліне біршама сыйлық жібереді.