Ислам асыл дініміз

Дінімізде қандай жагдайда өтірік айтуға рұқсат етіледі?

Лаура

Өтірік айту күнәлардың ең жаманы, кемшіліктердің ең нашары, көңілдерді (жүректерді) қарайтатын бүкіл жамандықтардың басы. Хадис шәрифтерде былай делінеді:

«Өтірік айту ризықты азайтады.» (Әбушшәйх)

«Өтірік екі жүзділік есіктерінің бірі.» (Ибн Ади) 

«Иман иесі кез келген қатеге түсуі мүмкін. Бірақ қиянат жасамайды және өтірік айтпайды.» (Ибн Әби Шәйбә, Бәззар) 

«Дұрыс болыңдар, дұрыстық жақсылыққа, ал жақсылық жәннатқа тартады. Өтіріктен сақтаныңдар, өтірікшілік күнәға, ал күнә жаһаннамға тартады.» (Бұхари) 

«Сөзбен шығарылған фитна, қылышпен шығарылған фитна сияқты. Ал өтірік айту, жала жабу арқылы шығарылған фитна қылышпен шығарылған фитнадан да жаман.» (Ибн Мажә) 

«Саудада жүретіндердің көбі күнәһар болады. Көп ант ішіп күнәға батады және өтірік айтып сауда-саттық жасайды.» (Хаким)  «Халықты алдайтындар жаһаннамдық» (Табарани) 

Пайғамбарымыз өтірік айтқан адамның аузы бір тараптан құлағына дейін темір ілмекпен жыртылатыны, ілмек екінші тарапқа өткенде, алдыңғы жыртылған тарап қалпына келіп, кейін қайта жыртылатыны, осылай қияметке дейін азап көретінін білдірген. (Бұхари) 

Бір кісі расулуллаһ алейһиссаламға келіп:

– Мына үш күнәға тұтылдым, тастай алмадым. Бұлар зина, өтірік айту және арақ,- дейді. Пайғамбарымыз оған:

– Мен үшін өтірік айтуыңды таста! - деп бұйырады. Әлгі кісі мақұл деп шығып кетеді. Бір күнә істейтін кезінде «Егер мына күнәны істейтін болсам, расулуллаһ алейһиссалам сұраған кезінде “иә” десем күнә істегенім мәлім болады, “жоқ” десем пайғамбарымызға берген сөзімде тұрмаған боламын», - деп ойлады. Сөйтіп қалған екі күнәдан да бас тартты. (Шира)  

Ассаламағалейкум! Өткенде сұрақ қойып едім, жауабына қанағаттанбай тұрмын. Әлде сұрағымды дұрыс түсінбеген сияқтысыз. Сұрағым парыз не сүннет намаздарындың барлық ракағатында «Ықылас» сүресін қосып оқимын сол дұрыс па? Мысалы, 1 ракағатта «Фатиха», «Каусар», «Ыхылас». 2 ракағатта «Фатиха», «Аср», «Ықылас», осылай, барлық ракағатта «Ыхылас» сүресін оқимын. Осы  дұрыс па?

Еркебулан

Уағалайкум сәләм уа рахматтулахи уа баракатух!Білмеген жағдайда дұрыс, ал білгеннен кейін  Ықылас сүресін басқа сүрелер секілді бір ракағатта-ғана оқисыз. Тәртібі сүрелер жоғарыдан астыға қарай қосылады. Яғни «Фил», «Құрайш», «Мағун», «Кәусәр», «Кафирун».

Ахмадия жамағатымен қандай мәміледе болу керек?

Абдурахман 

Ұзақ тұру керек. Себебі мұсылман болып көрінген Ахмадия жамағатының негізін қалаушы Мырза Ғұлам Ахмад әл-Қадияни  Ислам дініне деген көңілі ауып, христиандарға оның ақиқат дін екенін, Аллаһтан аян алу, көріпкелдік жасау, әулиелер секілді керемет көрсетіп дәлелдемек болады. Ол үшін жындар әлемімен байланысып соларды пайдалануға тырысады. Уахи-аянның ақырғы пайғамбар – хазреті Мұхаммедпен (с.ғ.с.) аяқталмағанын айтып, оның соңынан ілескен адамға тылсым әлемнің есігі ашылып оған да аян-уахи келуі мүмкіндігін алға тартады.

Мен үнеми ұйықтаған кезде бастырылып қаламын. Үнеми дәретимди алып, дұға оқып жатсам да бастырылып қаламын.

Айгерім

Уағалайку м сәләм уа рахматтулахи уа баракатух. Бастырылу медицинада ұйқы салы деп аталады. Дәрігерлер қан айналымындағы ретсіздіктерден және психологиялық күйзелістерден туындайтындығын білдіріп былай дейді: Ұйқы кезінде физиологиялық сал жағдайы болады, бұлшықеттер қимылдай алмайды. Адам ұйқыдан оянған кезде әрекет ете алмайды, дыбыс шығара алмайды. Үстімізде ауыр жүк бар сияқты, үстімізге біреу отырып алған сияқты болады. Біраздан соң өздігінен өтеді.

Бастырылудан құтылу үшін жатар кезде төсекке дәретпен жату керек. Әузу-бисмилләһ айтып, оң жағымен құбылаға қарсы жатып, оң алақанды бетіне қойып жату керек. Аят-әл курси, үш Ихлас, Фатиха, Фәлақ және Нас сүрелерін оқу керек. Одан кейін үш рет «Әстағфируллаһәл азыйм әлләзи лә иләһә иллә һу» оқып, үшіншісіне «Әл хаййул қаййума уә әтубу иләйһ» деп қосу керек. Одан кейін он рет «Лә хаула уә лә қууата иллә билләһ» оқып, оныншысына «..һил алийил азыйм әлләзи лә иләһә иллә һу» деп қосу керек.

Құрайш сүресін түнде жатарда 11 рет оқу керек.

Төмендегі хадис шәрифтерде білдірілген дұғаларды оқу керек:

«Бисмилләһилләзи лә йәдурру мә’асмихи шәй ун фил әрди уә лә фиссама’и уә хуәссәми’ул алим» дұғасын азанда 3 рет оқыған адамға кешке дейін, кешке оқығанға азанға дейін ешқандай бәле келмейді.» (Ибн Мажа)

«“Әузу бикәлимәтил-ләһит-таммәти мин шәрри мә халәқа” дұғасын оқыған адамға, сол жерден кеткенге дейін ешнәрсе зиян бере алмайды.» (Мүслим)

Ассалаумағалайкум! Мен Ислам діні сайтына сұрақ койып едім сапар намаз жайлы . Олардың берген жауабы мынау.Мен сөздеріне куманданып отырмын.Осы дұрыс па. ЖАУАП: Жолаушы кiсi поезда парыз намазын оқыған кезде қыблаға қарап, орнынан тұрып бастауы және сәжде ететін жердің қасына компас қоюы керек. Поезд бұрылған сайын бүкiл денесiмен қыблаға бұрылады. Егерде көкірегі қыбла бағытынан басқа жаққа қарап қалса, намазы бұзылады. Автобуста, поезда, қатты толқынды теңiзде қыблаға бет бұра алмаған кiсiлердiң парыз намаздары қабыл болмайтындықтан бұлар сапар бойынша Шафии мазһабының үкімін пайдаланып, яғни тақлид етіп, бесiн мен екінді, ақшам мен құптан намаздарын жәм етiп бiрге оқиды. Яғни, осы екі жұп намазды бірінен кейін бірін оқиды. Өйткенi, Шафии мазһабында 80 км-ден асатын сапарда жолаушы кiсiге екінді намазын бесiн уақытында және құптан намазын шам уақытында немесе бесiн намазын екінді уақытында және шам намазын құптан уақытына кешiктiрiп, екi намазды бiр уақытта оқуға болады. Шафии мазһабының өкiлi жолда намаз оқитын кезде қыблаға қарай алмайтын болса, жолға шыққаннан кейiн күндiз бiр жерге тоқтаған сәтте, түс уақытында бесiн намазын оқып болғаннан кейiн артынша екінді намазға ниет етiп оқуы керек. Ал түннiң бiр уақытында тоқтаған кезде қыблаға қарап құптан намазы уақытында алдымен ақшам намазын, кейiн құптан намазын өтеуiне болады. Бұл төрт намазды оқыған кезде: «Шафии мазһабын тақлид етіп (жолын ұстап) өтеуге ниет еттiм»- деп оқиды. Сапар бiткеннен соң бұл екi намазды бiр уақытта оқи алмайды.
Әр намазды жеке оқуға мүмкіндік болмағанда, басқа үш мазһабтың бірін (мысалы Шафииді) тақлид етіп, екі намазды жәм етіп оқуға болады. Жәм етіп (қосып, біріктіріп) оқыған кезде бесін мен аср қосылады. Одан кейін ақшам мен құптан намаздарын біріктіріп оқуға болады. Ал аср мен ақшам намаздарын қосып оқуға болмайды.
Садәти Әбәдийа кітабында былай делінген: «Михраб болмаған, есеп, жұлдыз сияқты нәрселермен де қыбла бағыты анықтала алмаған жерлерде қыбланы білетін салих мұсылмандардан сұрау керек. Кәпірден, пасықтан және балалардан сұрауға боламайды. Кәпірге, пасыққа муамалат істерде сенуге болса да, діни істерде (яғни ғибадаттарда) сенілмейді. (Салих мұсылман таппағанда) қыбланы білетін адамды іздеудің керегі жоқ. Өзі іздестіреді. Өзі шамалаған, ойының ауыр басқан жағына қарап намазын оқиды. Кейіннен қателескені анықталса да намазын қайталап оқымайды.» Компас болмаған жағдайда осы жолмен оқиды. 
Түрегеп оқуға ешқандай мүмкіндік болмай, отырып оқуға мүмкіндік бар деген жағдайда тізерлеп отырып намаз оқуға болады. Руку үшін жартылай иіліп, сәждеде толығымен иілесіз, яғни маңдайыңызды жерге тигізесіз. Құбылаға қарап оқу шарт. Кресло немесе орындықта (аяқты салбыратып) оқылған намаз сахих болмайды. Алдына тағы орындық іспеттес нәрсе қойып аяқты созып отыру керек немесе тізерлеп (тәшәһудта отырғандай) отырып оқу керек. 

Уағалайкум сәләм уа рахматтулахи уа баракатух! Алғаныңыз қандай сайт екенін білмеймін, бірақ Сіздің жазғаныңыз Имам ағзам пәтуәсі. Сапар намазы туралы «Нимет-и Ислам» атты кiтапта былай делінген: Нәпiл намаздарын тұрып оқуға күшi жете тұрып отырып оқу әр жерде және әрқашан да жаиз. Отырып оқығанда руку жасау үшiн денесiмен сәл еңкейедi. Ал сәжде үшiн маңдайын жерге тигiзедi. Бiрақ ешбiр үзірі болмастан нәпіл намазын отырып оқыған кiсiге тұрып оқыған кiсiнiң сауабының жартысы берiледi. Бес уақыт намаздың сүннеттерi және тарауих намаздары да нәпiл намазы болып есептеледi. Жол жүрiп бара жатып, яғни қала, ауыл сыртында нәпiл намаздарын жануар үстiнде оқу жаиз. Құбылаға қарау, руку және сәжде жасау шарт емес. Ишаратпен оқылады. Руку үшiн бiраз иiлiп, ал сәжде үшiн одан төменiрек еңкейеді. Жануардың үстiнде нәжістің болуы намазға кедергi болмайды. Жерде тұрып нәпiл намазын оқып шаршаған адам асаға, адамға, дуалға сүйенiп оқи алады. Өзі жүрiп бара жатып намаз оқу сахих емес. Парыз және уәжiп намаздарын ешбiр машақат болмағанша жануардың үстiнде оқуға болмайды. Тек үзірмен ғана оқуға болады. Үзір бола алатын себептер: мүлкіне, өміріне, жануарына (көлігіне) қауiп төну, көлігінен (жануарынан) түскенде көлігіндегі немесе қасындағы дүниесінің тоналу қаупі, жыртқыш хайуан, дұшпан қаупі, жердiң лай, балшық болуы, қатты жаңбыр, ауру кiсiнiң түсіп-міну кезінде ауруының асқынуы немесе жазылу уақытының ұзаруы, көлігінен түскенде жолдастары күтпейтін болып қатерде қалуы және көлігіне біреудің жәрдемінсіз өзі міне алмайтын болуы. Осы аталған үзірмен жануар үстінде намаз оқитын кісі мүмкін болғанша жануарын құбылаға қаратып тоқтатып оқиды. Мүмкін болмаса кетіп бара жатқан бағытына қарай оқиды.  Жануардың, түйенің үстіндегі махмил деп аталатын жүк сандығының ішінде, үстінде оқитын кісі де жоғарыдағыдай әрекет етеді. Жануарды тоқтатып әлгі жүк сандығының бір шетіне тірегіш қойылатын болса, стол, кереует сияқты жерде оқылғандай болады. Яғни жерде оқып жатқандай орнынан тұрып құбылаға қарап оқылады. Жерге түсе алатын болса, парыздарды жүк сандықтарының үстінде оқу да дұрыс болмайды.

Кемеде намаз оқу хазреті Жафар Таяр Хабашстанға (Эфиопия) кетiп бара жатқанында хазреті Пайғамбар алейһиссалам оған үйреткендей оқылады: Қозғалып кетiп бара жатқан кемеде үзірі болмаса да парыз және уәжiп намаздары оқылады. Кемеде жамағатпен оқу да мүмкін. Қозғалып кетіп бара жатқан кемеде ишаратпен намаз оқуға рұқсат етiлмей, руку әрi сәжденi толық жасау, құбылаға қарау тиiс. Намазды құбылаға қарап бастайды, ал егер кеме құбыладан басқа бағытқа бұрылатын болса намазда тұрып құбылаға қарай бұрылады. Имам Ағзам Абу Ханифаның үкімі бойынша, жүзiп бара жатқан кемеде парыз намаздарды да үзірсіз отырып оқуғарұқсат бар.

Теңiз ортасында тоқтап тұрған кеме, қатты толқып қозғалып тұрса оның үкiмi жүзiп бара жатқан кеме сияқты болады. Ал егерде толқу аз болса жағажайда (портта) тұрған кеме үкiмiне кiредi.

Ал жағажайда тұрған кемеде парыз намаздары отырып оқылмайды. Егер жағаға түсуге мүмкіндік бар болса кемеден жағаға шығып оқуы керек. Мал-мүлкіне, өміріне қауіп төнсе және кеменің кетіп қалу қаупі болса кемеде тұрып оқуы жаиз болады.

Ханафи мәзһабы бойынша жолға шыққан мұсылманның сапары 15 күнге толмаса, онда ол адам жолаушы болып саналады. Осы себепті де, оған парыз намаздарын қысқартып оқу міндеттелген (бесін, екінті, құптан намаздарын екі рәкағатпен оқиды).

Бұл жайында Абдулла бин Аббас (р.а.) риуаятында былай делінеді: «Пайғамбарымыз (с.а.у.) Меккеде 15 күн болды (15-ші күні Меккеден аттанды) – ол парыз намаздарын қысқартып оқыды» (Нәсәи).

Сондай-ақ, Ибн Омар (р.а.) хадисінде бөгде мекенде 15 күн немесе одан артық уақытқа тұрақтар болса, онда ол адамға парыз намаздарын толық оқу міндеттелетіні айтылады (Тирмизи).

Ал, егер сапарда жүрген уақытыңызда имамға ұйып, намазға жығылар болсаңыз, ғибадатыңызды толығымен жасауға тиістісіз (Қысқартылған парыз намаздарын толығымен өтейсіз).  

«Джахиль» дегеніміз не? «Джихад» дегеніміз не? 

Дәурен 

1 «Джахиль» сөзі араб тілінде бей хабар,түк білмейтін мағыналарына келеді. Бірақ бұл сөзді діннен бей хабар, адасушы терминімен қолданамыз.

2 «Жиһад» сөзі араб тілінде белгілі бір нәтижеге, мақсатқа жету үшін яки бір істі істеу үшін бар қажыр-қайратың мен ынта-жігеріңді төгу, тырысу, күресу деген сияқты мағыналарды білдіреді.

«Жиһад» ұғымының аясы өте ауқымды. Бүгінгі таңда теріс бағыттағы ақпарат салдарынан көптеген адамдар жиһадты қару алып соғысу деп біржақты түсінеді. Әрине, мұндай түсінік жиһадтың мағынасын шектейді. Құранда «жиһад» сөзі 35 жерде өткенімен төрт жерде ғана тікелей соғыс мағынасында келген. Құранда соғыс ұғымы «харб», «мухарабә», «мағрака», «қитал» терминдерімен білдірілген. Бірақ, жиһад сөзі соғысты да қамтығандықтан, көпшілік жиһад делінген кезде тікелей соғысты түсінеді.

«Жиһад» – адамның Алла Тағаланы тануына кедергі келтіретін барлық тосқауылдарды жою. Жаратушы мен адамның арасындағы бөгеттерге сауатсыздық, әлеуметтік жағдайдың төмендігі, ерік-ойға, санаға жасалған шектеулер жатады. Ендеше, «Жиһад» деп осы бөгеттерді жою үшін жасалатын барлық іс-шара, күреске айтылмақ.

Алла ризалығы үшін істелген әрбір іс-қарекет «жиһад» саналады. Қандай да болсын қиын жағдайларға қарамастан күн сайын үздіксіз бес уақыт намаз оқу, кейде аптап ми қайнатар ыстықта ораза ұстау, Алла Тағаланы өзге жандарға түсіндіру үшін істелген әрбір іс, қоғамдағы
кейбір керітартпа келеңсіздіктерді [1] түзету үшін атқарылған үлкенді-кішілі барлық шара исламдағы жиһад ұғымының аясына кіреді.

Жиһад – ең әуелі өзіңді түзету. Ішкі дүниеңді, жүрегіңді тазарту. Болмысыңды қызғаншақтық, қанағатсыздық, сабырсыздық, жалқаулық, тәкаппарлық секілді күллі жаман қасиеттерден арылтып, олардың орнын көркем қасиеттермен толтыру. Қысқасы, нәпсіңмен әрдайым үздіксіз күрес. Себебі, әуелі өз басын түзете алмаған адам, нәпсісін жеңіп, кәміл адам болу жолына түспеген жан өзгені қалай түзетіп, тура жолға қалай шақырмақ.

Біз күйеуіміз екеуіміз бөлек төсекте жатамыз. Сол дұрыс па?

Марина  

Ерлі-зайыпты болған кісілер бір төсекте жату керек. Бұл  арадағы махабаттқа, сүйіспеншілікке себеп.

Сазды аспаптар арқылы ақша табуға болады ма?

Ақбаян

«Расулуллаһ сазды аспаптармен ақша табуға тыйым салды». (Бәғауи) 

«Үмметімнен кейбіреулер спиртті ішімдіктерге басқа ат қойып ішеді. Әнші әйел және сазды аспаптармен ойын-сауық құрады. Аллаһу та’ала оларды жердің түбіне батырып доңыз және маймылдарға айналдырады». (Ибн Мажә) 

«Мына бес нәрсе шығатын болса, үмметімнің құлдырауы хақ болады: Бір-біріне лағынет айту, спиртті ішімдік ішу, жібек киім кию, сазды аспаптар және еркектің еркекпен, әйелдің әйелмен қанағаттануы». (Дәйләми, Хаким)

Депозит ашуға шариғат бойынша рұқсат па? 

Дәурен

Байлығын сақтап қалу үшін рұқсат. Бірақ ғалымдардың көзқарастары  үстінен түскен пайызды садақа ретінде тарату керек. Өзінің пайызда жеуі харам делінген.

Мен жақында ғана  22 жасымда намаз оқи бастадым. Енді мен оқылмай қалған парыз намаздарын өтеуім керек пе? Өтеу керек болса, қазаны қалай оқиды?

Әйгерім

Аллаһ Тағала Құран Кәрімде: «Намаз мұсылмандарға арнайы белгіленген уақыттарда парыз етілді», – дейді.

Бір намаздың ешқандай себепсіз белгіленген уақытынан кейін қаза етіп оқылуы – дұрыс емес және өте үлкен күнә. Бірақ бір адам ұмыту немесе ұйықтап қалу себептерімен намазын оқи алмаса, қазасын өтеуі қажет. Кейбір ғалымдар себепсіз намазын қаза еткендер кейіннен қазасын өтерде алдымен тәубе ету керектігін айтады. Қаза намазға бес уақыт парыз намаз бен үтір намазы кіреді. Жұма мен айт, сүннет намаздары үшін қаза қажет емес. Жұманы оқи алмаған кісі сол күннің бесін намазын оқиды. Жамағатпен оқылатын қаза намаздар үшін де азан, қамат – сүннет. Бірақ жамағатпен бірнеше қаза намазы оқылатын болса, тек қана бірінші намаздан бұрын азан шақырып, қалған намаздарда қамат айтылады. Өз үйінде жеке намаз оқитын адам үшін азан мен қамат – мұстахап. Хадис: Кімде кім исламға бел байласа бұрынғы және қазіргі күнәларының барлығы кешіріледі.дей отыра батаған намазыңызды тастамаңыз өткен намаздарыңыз үшін тәуба қылыңыз.