Намазда шатасып кеткен жағдайда не істейді? Сол рәкағатты қайта оқиды ма? Жамағатпен намаз оқығанда имамнан ішімізден қайталаймыз ба, әлде үндемей тұрамыз ба?

Рахат  

1. Парыз амалы қалып кетсе намаз бұзылады. Уәжіп амалы қалса  сәжде сәху жасайсыз. Яғни, «Ат-тахият» дұғасынан  кейін екі жаққа сәлем беріп екі сәждеге барасыз, отырып намазды бітіресіз.

2. Имамға ұйығанда «Сана» дұғасын,  рукуғтағы, сәждедегі  тасбихтарды тахият, салауаттарды ғана оқисыз, қалғанын имамға тапсырасыз.

1. Мұсылман адамдарға туған күнді атап өткен болады ма?

2. Жаңа жылды мейрам  ретінде арақ-шарапсыз тойлап, қарсы алуға балады ма?

3. Қабір басына тасқа сурет салуға болады ма және де құрылыс жасауға болады ма? 
4. Мешіттің ішінде алдыңғы қатардағы отырған жас жігітті қария кісі орнынан тұрғызып жіберіп, орнын тартап алуға болады ма? Шариғат бойынша немесе мешіттің тәртібі бойынша.
Алдын ала рахметімді айтамын, Сіздерге Алла разы болсын! 

1. Адалынан дұға тілек арнап уағыз насихат жасалса болады.

2. Шариғатта орны жоқ,  сол себебті күнәларынан сақ болған жөн.

3. Сурет салуға болмайды, мал кірмесін деп қоршап қойса болады, ал мазар басына зәулім құрылыс салуға  болмайды.

4. Мешіттің ішіндегі ең сауапты жер имамның артқы жағы. Ол жерге тұратын адамда имамның дәреті бұзылғанда намазды ары қарай жалғастыра алатын адам болғаны жөн. Ол кісі жасы жаспа немесе үлкен кісіма айырмашылығы жоқ. Бірақ біз мұсылмандар үлкенді сыйлаған халық болғандықтан алдыңғы саптарды жасы үлкен кісілерге береміз. Ертең бізде ақсақал болғанда бізгеде сондай жол беретіндер де табылады.

Азаннан кейін дұғада Пайғамбарымыздан (с.а.у.) шапағат сұрауға бола ма, болмайды ма?

Аманғали 

Әрине болады. Азан дұғасының ішінде Пайғамбардың (с.а.у.) шапағатын сұрайды. Ең алдымен Оның үмметі Сырат көпірінен өтіп жұмаққа кіреді. Кейін барлық пайғамбарлар шапағат етеді. (Бухари)

Пайғамбарымыздың шапағаты былай болады:

1- Мақамы Махмуд (ең жоғары дәрежелі) шапағатымен адамдарды махшарда күту азабынан құтқарады.

2- Көптеген адамды сұрақ-жауапсыз жұмаққа кіргізеді.

3- Азап тартуы керек болған мұсылмандарды азаптан құтқарады.

4- Күнәсі көп болған мұсылмандарды тозақтан алып шығады.

5- Сауабы мен күнәсі тең болып, Арафта (жұмақ пен тозақ арасындағы бір жер) күтіп тұрғандардың жұмаққа кірулеріне шапағат етеді.

6- Жұмаққа кіргендердің дәрежелерінің жоғарылауына шапағат етеді.

Шапағатымен есептен құтылған жетпіс мың адамның әр қайсысының шапағатымен де тағы жетпіс мың адам сұрақ-жауапсыз жұмаққа кіреді. 

«Жол ашу» деген не?

Жаңыл 

«Тазалау» деген яғни көз тіл бар болса содан тазалау. Оны өзіңіз «Фәлақ», «Нас» сүрелері мен «Аятуль-курси» дұғасын оқып, әрі қарай  Алладан тілеуіңіз керек. Тәуіп,   көріпкелдерге баруға шариғат тиым салады.

Мен 1 жылдай намаз оқып жүріп себепсіз тастап кеттім, кейін арада біраз уақыт өте келе, шамамен 1- 2 жылдан кейін қайта бастап оқып жүрмін. Бұл жөнінде не дейсіз?  Арадағы 1-2 жылда қалып қойған қаза намаздардын орнын  толтыруға бола ма екен? Егер болса, оны қалай іске асыруға болады? Намазды тастау туралы не айта аласыз? Ондай адамдар діннен шығады деп естідім, кейбір жерлерде ондай адамдарды тіпті өлтіру керек дейді. Ал кейбір жерде ондай адамдарды қайта намаз оқымағанша зынданға қамау керек дейді. Қайсысы дұрыс? Қайта намазды оқи бастаған адам кешірімге үмітті ме?

Мерей  

Сіз не себепті намаздан айрылып қалды екен деп ойланып отырмын. Мүмкін намазды түсінбей оқыған шығарсыз о бастан. Достарыңа, ағаларыңа ілесіп, намаздың маңызына мән бермей, жауапкершілігін ескермей жығылған боларсыз. Мүмкін әлі де сезіне қоймаған шығарсың. Ал егер, намазыңнан әлдебір себептермен айрылып қалып, оныңа өкініп, қынжылатын болсаңыз, құлшылығыңа қайтадан орала алмай жүрген болсаңыз, қайта бастаңыз.

Өз уақытында оқылмаған намаз қаза болады. Яғни уақытынан өткізіп алсаңыз қазасын оқисыз. Үзірсіз (себепсіз) қазаға қалдыру үлкен күнә болады. Қаза болған намазды мүмкіндік болуымен дереу оқып алу керек. Қаза намазды оқу парыз болып табылады, сонымен қатар қазаға қалдырғаны үшін қосымша тәубе ету де керек. Парыз намаздардың ғана қазасы оқылады. Сүннеттердің қазасы оқылмайды. Парыз намаздардан қазасы болған адамдар дінімізде білдірілген нәпіл намаздарының уақытында қаза намазын оқуы керек! Әрі қаза борышын өтейді, әрі нәпіл намазының да сауабына қауышады.

Пайғамбарымыздың бірнеше асыл сөзі бар. Атап айтсақ, Пайғамбарымыз (с.а.у.) сахаба Муғаз ибн Жәбәлға былай дейді: من ترك الصلاة متعمدا فقد برئت منه ذمة الله 
«Кім намазды әдейі тастап кеткен болса, онда Алланың панасы одан ұзақтайды»[1].

Сондай-ақ, сахаба Абдулла ибн Ъамрдің айтуынша, Пайғамбарымыз (с.а.у.) бір күні намазды тілге алып былай деді:

" مَنْ حَافَظَ عَلَيْهَا ، كَانَتْ لَهُ نُورًا وَبُرْهَانًا وَنَجَاةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ ، وَمَنْ لَمْ يُحَافِظْ عَلَيْهَا لَمْ يَكُنْ لَهُ نُورٌ وَلا بُرْهَانٌ وَلا نَجَاةٌ ، وَيَأْتِي يَوْمَ الْقِيَامَةِ مَعَ قَارُونَ وَفِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَأُبَيِّ بْنِ خَلَفٍ
«Намазына берік кісіге, қиямет күні намаз (жарқыраған) нұр, айғақ және (тозақ отынан) құтқарушы болады. Ал кім оны тастап кетсе, онда оған нұр да, айғақ та құтылу да жоқ. Қиямет күні ол адам Қарунмен бірге, Перғаунмен бірге, Һаманмен және Үбәй ибн Хәләфпен қатар тұрады (хадис мәтінінде «келеді» делінген)»[2].

Тағы бір Хадисінде:

بين الرجل وبين الشرك والكفر ترك الصلاة
«Адамды ширк және күпірден айырып тұратын – намаз»[3], – дей келе намаз оқымай тастап кеткен адам шайтанға тез иланғыш келеді және оның тұзағына оңай түсіп, адасып, артынан күпірлікке түсіп кету қаупі басым екенін айтуда. Өйткені, Шайтанның тұзағына көп түсетіндер олар дін әмірлерін орындамай ықылассыздық танытқан жандар. Құранда бұл жайында: «(Шайтан былай деді): ... әлбетте адам баласына жер жүзіндегі (жаман) нәрселерді жақсы көрсетіп, олардың барлығын адастырамын. Бірақ, олардың ішіндегі ықыласты құлдарыңды адастыра алмаймын»[4], – делінген.

Әйтсе де, бұдан адамға мынандай ой келмеуі керек: Намазды бастап, одан кейін тастап, осындай күнәға батқанша, бастамағаным жақсы» деген. Намаздың парыз екенін білген кісі, біле тұра мүлдем оқымайтын болса да күнәсі ауыр.

Ендеше ағайын, намазды оқымай тастап кету – ауыр күнә. Намаз – дініміздің тірегі. Оны әлсіреткен адам жүрегіндегі дінін әлсіреткені. Және Ол жамандықтан арылтып, жақсылыққа жөнелтетін - көңіліміздегі нұр. Жүректегі нұры өшкен кісі – құлағы бар бола тұра естімейтіндей, көзі бар болғанымен көрмейтіндей халге душар болады. Алла Тағала құлшылығымызға бізді берік етсін.

[1] Табарани: Муъжәмул Кәбир; Ахмәд ибн Ханбәл: Мүснәд.
[2] Ахмәд ибн Ханбәл: Мүснәд. №1220
[3] Сахих Муслим: Китабул Иман - №82 хадис.
[4] Хижр сүресі –39-40 аяттар. ,

Қаза еткен адамға ешқандай жаза қолданбайды, тек тәуба, құлшылық керек болады.

"Ахи" деген сөз қандай мағынаны білдіреді?

Нұрболат  

Ақи деген кім?  Қазіргі кезде «салафи» атын жамылып жүрген мұсылман бауырларымыз бір-бірін«ақи» (ахи) деп атап жүр. Орыс тілді қазақтар «брат» дейді де, әйел азаматшаларды «сестра» деп атайды. Сестра сөзі қазақ тілді бауырларға да әбден сіңіп кеткен. Қарапайым халыққа түсініксіз. Жай сестра ма, медсестра ма, әлде қоғамға қарсы жүзетін кек сестра ма? Болмаса тілге бай қазағым сестраның аудармасына жарымай қалды ма?

Қазақ намаз оқитын қыздарды «дін қарындас», ал жасы үлкендерін «намазхан апа» деген. Ақи деген арабша«туысқан» дегенді білдіреді, ал сестра орысша «апа, қарындас» деген мағынаға ие. Ал сопылық жолды ұстанғандар бір-біріне «пірадар» дейді. Фитна болмауы үшін, «ақи»-ды  қазақша «ақыл иесі» деп, «пірадар»-ды  «бір атаның балалары» деп түсінуге де болар еді… Бірақ, біз не нөльге түсіп, немесе 100 пайызға көтеріліп кетеміз.

Қазақ: «топтың басы болма, көз тиеді, соңы болма сөз тиеді, ортасын ұстан!» деген. Демек ортасы өз ана тіліміз. Осы екеуінің де орнын басатын өзіміздің асыл ана тіліміздегі қазақша «бауырым!» деген сөзін неге  қолданбаймыз?

Атам қазақ, екі көзі екі жаққа қарап, қылиланып тұрғанды ақи дейді. «Маған ежірейіп ақилана қарады» (С.Мұқанов шығармасынан) дейтін сөздер бар. Яғни қисық, «напровлениясы  дұрыс емес» дегенді білдіреді. Демек, қазақта ақи сөзі «жақсы емес» деген мағына береді.

Медреседе оқу үшін қандай құжаттар керек және қарилыққа оқу бар ма?

Досбол 

«Һибатулла Тарази» медресесіне оқуға түсу үшін: куәлік, сурет, анықтама, ата- анасының келісімі керек.  Бұл біздің медреде жатып оқуға арналған шәкірттерге қажетті құжаттар.  Күндізгі келіп оқушыларға құжат керек емес. Қарилық курсы Алматыда бар. Орталық медресеге келіп жолығыңыз.

Ад-духа намазы қандай уақытта және кандай сүре, аяттармен оқылады екен?

Мұхит 

Күн шыққанан кейін 40-45 минуттан кейін оқысаңыз болады. Кез келген сүре оқылады.

Духа уақытында ең кемі екі рәкат намаз оқу өте сауапты болады. Хадис шәрифтерде былай делінеді:

«Күнде екі рәкат духа намазын оқыған адамның күнәлары теңіздің көбігіндей де болса, кешіріледі.» (Ибн Мажә, Тирмизи, Әбу Дауд)

«Күнде екі рәкат духа намазын оқыған адам, туылған күніндегідей күнәсіз болады.» (Әбу Яла)

«Екі рәкат духа намазын оқыған адам ықылассыздардан болмайды. Төрт рәкат оқыған адам ғибадат етушілерден болады. Алты рәкат оқыса бұл намазы сол күнге жеткілікті болады. Сегіз рәкат оқыған адам дүниелік нәрсені тәрк етіп мойынсұнған құлдардың қатарынан жазылады. Он екі рәкат оқыған адам Жұмақта арнайы зәулім сарайға қауышады.» (Табарани)