Әр намазда азан шақырылу керек пе?

Асылжан 

Азанды намаз кіргендегі алғашқы уақытында шақыру сүннет амалына жатады. Ал уақыт таяған немесе ортасынан асса тек қамат айтылады. 

Азаншы едім, бірақ бес уақыт намаз оқымаймын. Азанды дәретсіз айтса болады ма?

Әлішер 

Азанды жеңіл көруге болмайды. Азаншы болсаңыз қалай намаз оқымайсыз? Тек бір шартпен қана дәретсіз шақыруға болады, тек уақыт тар кезде ғана. 

Ата-дәстүрімізден белгілі, өыз алысқанда жеті атадан асу керек. Бірақ, арабтарда ондай дәстүр жоқ. Осыған байланысты менің сұрағым: Пайғамбарымыз (с.а.с.) өз қызын ағайын туысының ұлына ұзатты. Бізде бұл харам емес пе? Неліктен осындай жағдай болған? Мұны сұрап отырғаным, жақында бір қазақ бауырым (дінге сенбейді) сөз таластарып едім. Ол осы сұрақты қойғанда, не дерімді білмей, абдырап қалдым.

Қайрат  

Дінімізде ер кісіге үйленуге болмайтын әйелдер қауымын екі категорияға бөліп қарастырады:

1. Өмір бойы бір-бірімен үйленуге болмайтындар:

• Жақын туған-туыстары. Олар: аналары мен әжелері; бірге туған әпке-қарындастары және  олардың қыздары мен немерелері; Сонымен қатар, әкесі не шешесі бөлек әпке-қарындастары және  олардың қыздары мен немерелері де үйленуге болмайтын кісілер қатарында;  бірге туған немесе әкесі бір, шешесі бөлек, не шешесі бір әкесі бөлек аға-інілерінің де қыздарымен және немерелерімен некелесе алмайды[1]. Сондай-ақ, әке жағынан ағайын әпке-қарындастарымен және нағашы әпке-қарындастарымен[2] де үйленуге болмайды. 
• Сүт бауырлары: Әйелдің  туған баласы туысқандарынан кімге үйлене алмаса, сол секілді сүт емген бала да олармен некелесе алмайды[3]. Айта кететін маңызды нәрсе, «сүт бауырлыққа» байланысты үкімдер тек сол емшек емген балаға ғана қатысты. Оның (әлгі сүт анадан ембеген) аға-інілеріне және әпке-қарындастарына қатысы жоқ[4].

• Құдандалы туыстар[مُصَاهَرَة)  [5): Қайын аналары мен әжелері; өгей қыздары мен олардың қыздары және немерелері; өгей ұлдарының қыздары мен немерелері[6]; өз ұлдарының әйелдері мен немерелерінің әйелдері (келіндері);  өгей аналары[7].

2. Уақытша үйленуге болмайтындар: Бұл категориядағы кісілермен некелеспеу – уақытша кедергілерге сүйенеді. Кедергілер жойылысымен, некелесу құқы туындайды. Олар:

• Өзгенің некесіндегі әйелдер. Бір әйел ерімен ажыраспайынша немесе одан жесір қалмайынша өзге еркекпен некелесе алмайды[8].
• Иддәт мерзіміндегі әйелдер. Күйеуінен жесір қалған әйел[9] немесе ажырасқан әйел[10] өзге ерге тұрмысқа шықпай тұрып, белгілі бір мерзім күтеді. Бұны шариғатта «иддәт мерзімі» дейді[11].  Аталмыш мерзімі бітпей, тұрмысқа шығуына тыйым салынады.
• Апалы-сіңлілі екеуін бір некеде ұстау. Ағайындас апалы-сіңлілерді бірге бір некеде ұстау –харам[12]. Ағайындас апалы-сіңлілер деп мыналарды атауға болады: бірге туған әпке-сіңлілері; әке жақтан әпке-сіңлілері;  нағашы әпке-сіңлілері;  аға-әпкелерінің қыздары  [13].     
• Төрт әйелі бар кісі – бесінші әйелді ала алмайды. Оны алу үшін, некесіндегі біреуін талақ етуі шарт. Себебі, шариғатта ең көбі  - төрт әйел ғана алуға рұқсат берілген.
• Үш талақпен ажырасқан әйел[14].
• Өзге діндегі қыз[15]. Бір мұсылман жігіттің өзіне жар еткісі келген қызы – мұсылман   немесе христиан не яһуди дініндегі  қыз болуы тиіс[16]. Бұлардан өзге діндегілерді алуына рұқсат жоқ.   

Ал, мұсылман қыз  тек мұсылман жігітке тұрмысқа шыға алады. Өзге діндегілерге күйеуге шығуы тыйым салынады[17].  Өйткені әйел өз еріне тәуелді. Мұсылман емес ері, әйелдің әлсіздігін пайдаланып, оның наным-сеніміне кері әсерін тигізіп, намаз, ораза сияқты діни амалдарын орындауға кедергі жасайды. Оның үстіне дүниеге келген ұрпақтары өзге діндегі әкесінің дініне өтетіні мәлім. Бұл – Исламның мұсылман ұрпағын көбейту түсінігіне теріс. Өйткені ардақты Пайғамбарымыз (с.а.у):«Үйленіңдер және көбейіңдер! Қиямет күні үмметімнің көптігімен мақтанамын», – деген.

Қорыта келе айтарымыз,  «Ел боламын десең, бесігіңді түзе» - демекші өркениетті қоғамды құрайтын басты фактор - баянды отбасы. Оның баяндылығы мен беріктігі кейбір мәселелерге мән берудің арқасында туындайды. Соның бастапқы қадамы – пәк неке, таза ұрпақ алып келу. Оған қол жеткізу үшін Ұлы жаратушы Иеміздің пенделеріне міндеттеген үкімдеріне аса мән беруіміз керек.

[1]Тәсһилуль Қудури – 2/7 бет.
[2]Ниса – №23 аят.
[3]Ниса – №23 аят; Сахих Бухари
[4]Проф.Доктор У.Зухайли, әл-Уәжиз – 3/65 бет.
[5]Қыз алысып, қыз беріскен, сүйек шатысы бар (адамдар). Қ.Ә.С.;  құдалық арқылы дос, жолдас болған адамдар. (مُصَاهَرَةٌ - вступление в родственные отношения путём брака)
[6]Фатауа әл-Һиндия – 1/302 бет: Бірақ анасымен қатынасқа түспеген болса немесе онымен оңаша қалмаған   болса ол басқа;
[7]Ниса сүресі – №23-аят.
[8]Ниса сүресі – №24-аят.
[9]Бақара – №235 аят.
[10]Бақара – №228 аят.
[11]Мына сілтемеге кіріңіз:  [12]Ниса сүресі – №23 аят.
[13]Фатхул бари – №4819 хадис.; Хидая – 3/13 бет.; Осындай некенің үкімі: бір некедегі апалы-сіңлілі екеуінің қайсысын  екінші кезекте некелеген болса, соның некесі бұзылады да, бірінші кезекте қиылған некесі сол күйінде қалады. Ретін білмеген жағдайда екі неке де бұзылады. (Проф.Доктор У.Зухайли, әл-Уәжиз – 3/73)
[14]Бақара – №230 аят.
[15]Бақара – №221 аят.
[16]Маида – №5 аят.
[17]Мүмтахина – №60 аят.

Мастурбация жасау күнә ма?

Нұрсипат

Истимна – мастурбация деген сөз. Ал бұл нәрсе, қай жолмен болса да, өз-өзін қанағаттандырып оргазмға жету деген сөз. Бұл нәрсе, егер тек ләззат алу үшін жасалса харам болады. Тынышталу үшін жасалса жаиз (рұқсат), зина жасау (некесіз қатынас) қаупінен құтылу үшін орындалса, уәжіп болады. Демек, тек қана ләззат алу мақсатымен мастурбация жасау күнә болады. Бірақ, адам қатты қысылып, өзін тынышталдыра алмайтын жағдайға келіп, мазасызданса, сол кезде жаиз болып, күнә болмайды. Егер еркек немесе әйелдің жыныстық құмары зина жасауға себеп болайын деп тұрған болса, зинаның алдын алу үшін мастурбация арқылы оргазмға жетіп, өзін қанағаттандыруы, тынышталуы уәжіп болады.

Мастурбация жасалып мәни келген жағдайда ғұсыл алу қажет болады, егер ораза тұтқан болса, ораза да бұзылады.

Әйелдерде мәнидің келуі қиынырақ болады. Мәни келмеген болса, мәзи деп аталатын сұйықтық келген болса, ғұсыл қажет емес. Мәни адамды дірілдетіп келеді, денеде тырысулар болады. Келген сұйықтың мәзи немесе мәни екенін осылайша түсінуге болады.

Неке қиған кезде келіншегімнің айтқан затын алып беремін деп айттым. Бірақ, жағдайыма байланысты әлі алып бере алмай жүрмін.  Алып бере алмасам не болады?

Нұрлан

Некеде беретін зат сол уақытта немесе өмірінің ішінде беру керек. Алдыңғы өміріңіздің ішінде бересіз. Иншаллаһ.

Алладан тілек, қажет сұрайтын дұғалар қалай оқылады?

Қайрат  

Аллаға мақтау, Пайғамбарға  (с.ғ.а.) салауат және өз тілегіңіз айтылады.

Аллаһтың құдыреттілігі жайында жазылған әңгімелерді, оқиғаларды қайдан оқуға болады?

Гүлшат 

Муфтияттың рұқсат берген кітаптарын оқыңыз.

Қыз баланың құлағын тесуге болады ма?

Айдос  

Болады.