Ассалаумагалейкум! Маған есте сақтау қабілетін қалай жақсартуға болады? Мен сосын бір дұғаларды оқысаң өзіңді жоқ қылып жіберуге болады деп естіп едім, сол рас па? Егер рас болса сондай керемет дұғалар берініздерші! Және сұрағым, темекі шегудің үкімі қандай? Дәрет алған соң темекі шексең дәретін бұзыла ма жане темекі шегіп бес уақыт намаз оқып жүруге бола ма?
Ернар
Уағалейкумуссалам! Ернар, бірінші сұрағыңызға кеңінен жауап берер болсақ, жалпы, есте сақтау қабілеті неден нашарлайды? Ислам діні адамның есте сақтау қабілетінің нашарлауы күнә істерге былыққан деп есептейді. Бұған фиқх мектебінің негізін қалаған ұлы имам Мұхаммед ибн Ыдырыс әш-Шафиғидің өмірі мысал бола алады. Бірде имам Шафиғидің көзі бөтен әйелдің жалаңаш тобығына түсіп кетеді. Осыдан кейін есте сақтау қабілеті біршама нашарлап кетеді. Бұрын бір беттік мәтінді бір қарағаннан-ақ оқығанын көңіліне тоқып, жаттап алатын болса, әлгі жағдайдан кейін мәтінді жаттау үшін бір оқығанын бірнеше қайталауға мәжбүр болады. Бұл жағдайын өзінің ұстазына айтып, мұңын шағады. Ұстазы оған күнәлі істерден аулақ болуға кеңес береді.
Осының бәрін неге сөз етіп отыр дейсіз ғой? Біз бұл арада пайғамбарымыз Мұхаммед Мұстафаның (с.а.с.) өзі үйреткендей есте сақтау қабілетін жақсарту тәсілдері жайлы бөліссек деп едік.
Абдуллах ибн Аббастан (р.а.) жеткен хадисте былай айтылған: «Бірде пайғамбарымыз Мұхаммед Мұстафамен (с.а.с.) бірге отырғанымызда Әли Асхаб (р.а.) келді де: – Әке-шешем сенің жолыңда құрбан болсын, уа, Расулаллаһ! Кейінгі кезде Құран сүрелері мен аяттары есімнен тез шығып кететін болыпты. Жаттай алмай жүрмін, – дейді.
Сонда Пайғамбарымыз Мұхаммед Мұстафа (с.а.с.) оған былай дейді:
– Уа, Хасанның әкесі, есте сақтау қабілетіңді арттыратын сөздерді үйретейін бе? Өзің үйреніп алған соң өзгелерге де үйретерсің.
– Үйретіңізші, Уа Алланың елшісі, – дейді Әли (р.а.).
– Жұмаға қараған түні, шамаң келсе, түннің үштен бір бөлігінің соңғысында тұр. Бұл Алланың барлық құлдарының дұғасын қабыл қылатын және береке нәсіп ететін уақыт. Жақып (р.а.) Пайғамбар балаларына: «Мен күнәларыңның кешірілуі үшін Аллаға кейінірек дұға қылайын», – деп, жұмаға қараған түнді ишарат еткен. Егер бұл уақытта тұра алмасаң, түннің ортасында тұр. Оған шамаң келмесе, түннің алғашқы бөлігінде тұрып, төрт рәкат намаз оқы. Бірінше рәкатта «Фатихадан» кейін «Ясин» сүресін оқы. Ал екіншісінде «Дұхан» сүресін оқы. Үшіншісінде – «Сәжде», төртіншісінде – «Мүлік» сүресін оқы. Екі жаққа сәлем бергеннен Алланы мадақтап, Мұхаммед Пайғамбарға және өзге пайғамбарларға салауат айт. Содан соң, барлық мұсылманның және арамыздан кеткен діндес бауырларыңның күнәсіна жарылқау тіле. Соңынан мына дұғаны оқы:
اللَّهُمَّ بَدِيعَ السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضِ ذَا الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ وَالْعِزَّةِ الَّتِي لَا تُرَامُ أَسْأَلُكَ يَا أَللَّهُ يَا رَحْمَنُ بِجَلَالِكَ وَنُورِ وَجْهِكَ أَنْ تُلْزِمَ قَلْبِي حِفْظَ كِتَابِكَ كَمَا عَلَّمْتَنِي وَارْزُقْنِي أَنْ أَتْلُوَهُ عَلَى النَّحْوِ الَّذِي يُرْضِيكَ عَنِّيَ اللَّهُمَّ بَدِيعَ السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضِ ذَا الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ وَالْعِزَّةِ الَّتِي لَا تُرَامُ أَسْأَلُكَ يَا أَللَّهُ يَا رَحْمَنُ بِجَلَالِكَ وَنُورِ وَجْهِكَ أَنْ تُنَوِّرَ بِكِتَابِكَ بَصَرِي وَأَنْ تُطْلِقَ بِهِ لِسَانِي وَأَنْ تُفَرِّجَ بِهِ عَنْ قَلْبِي وَأَنْ تَشْرَحَ بِهِ صَدْرِي وَأَنْ تَغْسِلَ بِهِ بَدَنِي فَإِنَّهُ لَا يُعِينُنِي عَلَى الْحَقِّ غَيْرُكَ وَلَا يُؤْتِيهِ إِلَّا أَنْتَ وَلَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ
«Аллаһумма бадиъа-ссамауати уал ардый зәл жәләли уәл икрами уәл ъиззәтиль ләти лә тураму әс әлукә. Йә, Аллаһу, йә рахмәну бижәләликә уә нури уәджһикә ән тулзима қалби хифза китәбикә кәмә ъәлләмтәни. Уәрзуқни ән әтлуаһу ъала- ннахуиль-ләзи йурдыйк ғанниә Аллаһуммә бадиъа-ссамауати уәл ардый зәл жалали уәл икрами уәл ъиззатиль ләти лә тураму. Асалука. Йа, Аллаһу, йа рахмәну бижәләликә уә нури уәджһикә ән тунаууира бикитабикә бәсари уа ан тутлиқа биһи
лисани. Уа ан туфаррижа биһи ъан қальби. Уа ан ташраха бихи садри. Уа ан тусиля биһи бадани, фә иннәһу лә йуъинуни ъәләл хаққии ғайрука уә лә йуътиһи илла анта. Уә лә хәулә уәлә қуәтә иллә биллаһи ъалйил ъазыим».
– Уа, Хасанның әкесі, мұны үш, бес немесе жеті жұма бойы қайтала. Алланың қалауымен нәтижесіне көресің. Мені хақ дінмен жіберген Алланың атымен ант етейін, бірде-бір мүміннің осы дұғасы қабыл болмай қалған кезі жоқ».
«Әли Асхаб бес әлде жеті түн өтпей жатып, арамызға тағы келді, – деді Абдулла ибн Аббас (р.а.). – Келді де:
– Уа, Алланың елшісі (с.а.с.), бұрын мен Құранның төрт аятынан артық есте сақтай алмайтын едім. Қанша жаттасам да, есімде қалмайтын. Ал қазір күніне 40 аяттан жаттап алатын болдым. Жаттаған Құран аяттарын оқи бастасам Алланың Кітабы көз алдымнан өтіп жатқандай болады. Бұрын қандай да бір сөзді не хадисті тыңдап, кейін еске түсірейін десем, ойымда түк қалмайтын еді. Қазір естігендерімнің әрбір әрпіне дейін жаттап алатын болдым, – деді.
Сонда Алла Елшісі (с.а.с.) тұрып:
– Қағбаның Иесімен ант етейін, сен мүмін болдың, уа, Хасанның әкесі! – деді.
Екінші сұрағыңызға қатысты, пенде өзін-өзі жоқ қылып жіберетін дұға жоқ! Бұндайға сенудің өзі үлкен қателік, себебі, жоқтан бар етуші, бардан жоқ етуші, өліден тірі жасайтын, тіріден өлі жасайтын рақымды да мейірімді Аллаһ Тағаланың өзі екендігіне иман келтірдік!
Үшінші сұрағыңызға қатысты, Ислам - барша адамзаттың екі дүниедегі бақытын көздейтін дін. Олай болса, ислам шариғаты адам баласына қандай да бір зиян тигізетін жағдайға жол бермейді. Себебі Аллаһ тағала қасиетті Құран Кәрімде: «Өздеріңді өз қолдарыңмен қауіп-қатерге түсірмеңдер»(«Бақара» сүресі, 195-аят),-деп қатаң ескерткен. Осы бұлтартпас дәлелге сүйене отырып, әлемге аты әйгілі әл-Азһар университетінің пәтуә беру алқасы темекіні харам екендігіне үкім шығарған. Жаратушы Жаппар иеміз адам баласын барша жаратылыстан артық, үстем, әдемі әрі ешкімге де берілмеген ақылды етіп жаратқан. Алайда адам баласы берілген ой санасы арқылы бір нәрсенің дұрыс емес екенін түсінсе де соған үйірсек келетіні, әсіресе Аллаһтың тыйым салған, лас заттарға бейім болатыны өкінішті-ақ. Олай болатын болса, артық әрі әсем етіп берген Жаратқанның сыйын шайтанның лас істерімен бүлдірмейік. Одан біз қиямет күні сұралатынымызды ұмытпағанымыз жөн. Мұндай зияны шаш етектен келетін харам заттан аулақ болайық ағайын.
Төртінші сұрағыңызға қатысты, темекі тарту дәретті бұзбайды, бірақ пияз және сарымсақ жеген кісінің үкімінің негізінде темекі тартып намазға кіру макруһ болады.
30 Сәуір 2025
2 Зуль-каада 1446
