Мұстахап уақыттар

Намаз уақыттарының қай бөлігі мұстахап немесе абзал екені Пайғамбарымыздың (с.а.у.) тікелей іс жүзінде орындауы мен хадистерінде белгіленген.
Олар:
Таң (бамдат) намазын төңірекке жарық түсіп, айнала көрінген уақытта оқу жөнінде Хазіреті Пайғамбарымыз (с.а.у.) былай дейді: «Таң намазын жарықта оқыңдар. Өйткені, мұның сауабы өте үлкен»137.
Бесін намазын жазда кешіктіріп, салқын уақытта
оқу - мұстахап. Қыста болса, бесін намазды уақыты кіре оқу - мұстахап. Әнас (р.а.) былай дейді: «Аллаһ Елшісі қатты суықта бесін намазын ерте оқитын, жазда салқын түскенге дейін кешіктіретін»138.
Намаздыгер намазының парызын төрт мезгілде де күннің көзді алмайтындай сарғыш тартқанға дейін кешіктіру - мұстахап.
Ақшам намазын кірісімен оқу - мұстахап. Азан мен қамат арасында тек қана үш аят оқылатындай уақыт бөлінеді. Өйткені, ақшам намазын кешіктіру - мәкрүһ. Пайғамбарымыз (с.а.у.) былай дейді «Ақшам намазын жұлдыздар көрінгенге дейін кешіктірмесе, үмбетім берекетте»139.
Құптан намазын түннің алғашқы үштен біріне дейін кешіктіру - мұстахап. Пайғамбарымыз  (с.а.у.) былай
дейді: «Үмбетіме қиын болмағанда, құптан нама-

137 Тирмизи, Салат, 3; Дарими, Салат, 21.
138 Бухари, Жум'а 17.
139 Әбу Дәәуд, Салат, 6; Ибн Мажә; Салат; 7.
 
зын түннің үштен біріне дейін кешіктіруді әмір етер едім»140.
Үтір  намазын түнде ояна алатынына сенген адам түннің ақырына дейін кешіктіру - мұстахап. Пайғамбарымыз (с.а.у.) былай дейді: «Түннің ақырына дейін ояна алмайтындығынан  қорыққан адам, үтір на- мазын түннің алғашқы уақытында оқысын.
Түннің ақырында ояна алатынына көзі жеткен адам болса, үтірді түннің соңында оқысын. Себебі, түнгі намаз
- періштелер қатысатын намаз.

Мәкрүһ уақыттар

Парыз намаздар үшін  мұстахап уақыттар болғанындай, жалпы намаз оқудың мәкрүһ уақыттары да бар. Бұлар екіге бөлінеді. Біреуінде ешқандай намаз оқуға болмайды. Екіншісі - нәпіл намаз оқуға болмай- тын, бірақ қаза намаз оқуға болатын уақыт.
Ешбір намаз оқылмайтын уақыттың өзі үшке бөлінеді:
Күн көкжиектен шығып, найза бойы көтерілгенге дейінгі уақыт. Бұл шамамен 40-45 минуттай уақыт.
Күннің дәл тас төбеде тұруы. Яғни, күннің ең биікте болған кезеңі. Бұл уақыт бесін уақыты кіргенге дейін созылады.
Күннің сарғайып батуға бет алған мезгілі. Шамамен бұл да күн батуға 40-45 минут қалған уақыт. Бұл уақытта сол күннің тек намаздыгер намазын мәкрүһ түрде оқуға
болады.

140 Тирмизи, Мәуақит, 10.
 
Бұл үш уақытта ешқандай қаза намазы да, жаназа намазы да оқылмайды. Бұл уақыттарда тиләуат сәждесі да жасалмайды. Тиләуат сәждесі жасай қалған қүнде де, оны кейіннен қайтадан өтеу тиіс. Нәпіл намаз оқылса, оны кейіннен өтеу тиіс емес. Ол - мәкрүһ ретінде іске асады. Бірақ кейіннен қазасын өтеу - абзал. Бұл уақытта намаз оқуға салынған тыйым - күнге табынғандарға ұқсамау үшін берілген. Бұл үш уақыт жайлы Уқба ибн Амир әл-Жуһени (р.а.) былай дейді: «Аллаһ Елшісі (с.а.у.) үш уақытта бізге намаз оқу мен өлілерімізді жерлеуімізге тыйым салды: Күн шығып көтерілгенге дейін, күн дәл тас төбеге шығып, төмен түсе бастағанға дейін және күн батуға бет алған уақытта»141.