Қазақстан — зайырлы мемлекет. Бірақ бұл – діннен алшақ болу емес, керісінше, әркімнің ар-ождан бостандығын, сенім еркіндігін заңмен бекіту деген сөз. Дегенмен осы мүмкіндікті пайдаланып, ел ішіне сырттан келген жат діни идеологиялар да кіріккені белгілі. Солардың бірі — «Таблиғи жамағат» ағымы. Әуелде бейбіт уағызды мақсат тұтқандай көрінген бұл ұйым, уақыт өте келе, қоғам үшін деструктивті сипаттағы қозғалыс ретінде танылды.

Тарихы мен шығу тегі:

«Таблиғи жамағат» 1926 жылы Үндістанда Маулана Мұхаммед Ильяс Кандахлави есімді дін қайраткерінің бастамасымен құрылған. Ұйымның мақсаты бастапқыда мұсылмандарды бес парызға қайта бет бұрғызу, шариғатқа сай өмір сүруге шақыру болатын. Таблиғи жамағат ешбір саяси қозғалысқа қосылмауды, тек уағыз арқылы мұсылмандарды «исламға қайтаруды» көздейтін құрылым ретінде танылды.

  Алайда уақыт өте келе, бұл қозғалыс әлемнің жүзден аса еліне таралып, өз ішінде ұйымдасқан “жабық жүйеге” айналды. Құрылымы иерархиялық, тәртібі қатаң, бағыныштылық пен топқа толық берілуді талап етеді. Бұл – оның қарапайым миссионерлік топ емес екенін аңғартады.

Қазақстандағы таралуы:

Таблиғи жамағат Қазақстанда 1990-жылдары дінге бетбұрыс басталған шақта белсенді түрде тарала бастады. Өздерін «бейбіт насихатшылармыз» деп таныстырған бұл топ мүшелері қалалар мен ауылдарды аралап, мешіттер мен жекелеген адамдар арасында уағыз жүргізіп, адамдарды «дағуатқа шығуға» шақырды.

Олар әдетте:

* Өз уағыздарында мемлекеттік құрылымды, зайырлылықты сынап;

* Қазақстан мұсылмандары діни басқармасына бағынбай;

* Тек өз ағымының ғана «ақиқатты ұстанатынын» айтумен ерекшеленді.

 Қозғалыс еліміздің оңтүстігінде, батысында және ірі қалаларда жиі кездесетін. Жасөспірімдер мен дінге енді бет бұрған жастар — олардың негізгі нысанасы болды.

 Ұйымның ерекшелігі мен идеологиясы:

Таблиғи жамағаттың басты ерекшелігі — “жабық, иерархиялық құрылым” мен толық бағыну жүйесі. Ағым мүшелері бірнеше аптадан бірнеше айға дейін уақытын тастап, «насихат сапарына» шығады. Олар:

* Отбасын, жұмысын, оқуды тастап кетуге міндеттеледі;

* Барлық бұйрықты «әмірден» алады;

* Пікір айтудан, тәуелсіз ойлаудан бас тартады;

* Кітап ретінде көбіне «Фазаил амал» атты еңбекті негізге алады, ол Қазақстанда экстремистік деп танылған.

  Ағымның идеологиясы сырттай бейбіт көрінгенімен, өзге ислам бағыттарын терістеу, зайырлы мемлекетпен келіспеу, отбасынан оқшаулау, тіпті  радикализацияға дейін апаратын ішкі жүйеге ие.

 Қазақстан қоғамына төнетін қаупі:

Таблиғи жамағат алғашқы кезде қауіпсіз көрінуі мүмкін. Алайда бұл — қате пікір. Оның негізгі қауіптері:

1. Мемлекет пен дін арасындағы тепе-теңдікті бұзады.

   Таблиғшылар зайырлылықты қабылдамайды. Олар үшін тек шариғат үкімі маңызды.

2. Қоғамды діни жікке бөледі.

   Дәстүрлі ханафи мазхабын мойындамайды. Сопылық ілімді «бидғат» деп атайды.

3. Жастарды қоғамнан оқшаулайды.

   Білім алуға, кәсіби даму мен отбасылық жауапкершілікке кедергі келтіреді.

4. Теріс уағыз арқылы радикалдануға жол ашады.

   Өзге елдерде бұл ағымнан бөлінген кей топтар — экстремистік ұйымдарға айналған (мысалы, «Дават-е-ислами», «Джамаат ул-фукра» т.б.)

Қазақстан билігінің ұстанымы:

Қазақстан Республикасының Астанадағы Сарыарқа аудандық соты 2013 жылдың 26 ақпанында «Таблиғи жамағат» ұйымын экстремистік деп танып, елімізде оның қызметіне тыйым салды.

Содан бері:

* Ұйым мүшелері заң алдында жауапқа тартылып келеді;

* Оларға насихат жүргізгені, жиын өткізгені үшін әкімшілік және қылмыстық істер қозғалған;

* 2019 жылы қозғалыстың негізгі әдебиеттері (мысалы, «Фазаил амал», «Амалий даават») экстремистік деп танылып, таратылуына тыйым салынды;

* Жастар арасында ағымның ықпалын азайту мақсатында түсіндіру жұмыстары күшейтілді.

Халықтың діни сауаты — басты қорған:

Мемлекет үшін ең тиімді қару — түсіндіру мен ағартушылық. Таблиғи жамағатқа қарсы күресте:

* Мешіттерде дәстүрлі ханафи мазхабы дәріптеліп келеді;

* Діни сауат ашу курстары ұйымдастырылуда;

* ЖОО-ларда дінтану пәні қайта жаңғырып, діни экстремизмге қарсы білім беру қолға алынған;

* БАҚ арқылы дұрыс ақпарат таратылуда.

   Қорытынды:

«Таблиғи жамағат» сырттай қарапайым көрінгенімен, оның құрылымы мен идеологиясы — елімізге жат, дін мен мемлекеттің ара-жігін жоққа шығаратын жүйе. Қазақстанның рухани қауіпсіздігі үшін мұндай ағымдарға қарсы тұру – баршамыздың азаматтық борышымыз. Бұл бағыттағы басты тетік — діни сауаттылық, мемлекет пен дәстүрлі ислам арасындағы ынтымақ, отбасы мен жастарға берілетін дұрыс тәрбие жүйесі.

Ахат Қайыпбергенұлы.

"Әбдірашит ата" мешітінің имамы.