Иерусалимдегі Омар бин әл-Хаттабтың (араб. مسجد عمر بن الخطاب ) Айюбид мешіті христиан әлемінде Қасиетті қабір шіркеуі деген атпен белгілі Муристан ауданындағы ғибадатхананың оңтүстік ауласына қарама-қарсы орналасқан. Муристан — Иерусалимдегі Ескі қаланың христиандар кварталындағы көшелер мен дүкендер кешені.

637 жылы Патриарх Софроний Иерусалимді қаланы қоршап тұрған мұсылман әскерлеріне беруден бас тартты. Ол қаланың кілтін халифа Омардың (р.а.) өзіне ғана тапсыратынын айтты. Омар (р.а.) Иерусалимге барып, тапсыруды қабылдады.

Мұнда ол Қасиетті қабір шіркеуіне барды. Намаз уақыты келгенде, Софроний оны шіркеудің ішінде намаз оқуға шақырды, бірақ Омар (р.а.) өзгеге қайталау болмас үшін және сол арқылы шіркеудің христиан орны ретіндегі мәртебесіне қауіп төндірмеу үшін бас тартты. Оның орнына сыртта, аулада, кезінде Дәуіт пайғамбар (а.с.) намаз оқитын жерде намаз оқиды.

Омар мешітін қазіргі қалпында Айюбид сұлтаны әл-Афдал ибн Салахаддин 1193 жылы халифа Омарға (р.а.) байланысты оқиғаны еске алу үшін салған. Бір қызығы, ғимараттың сырты ешбір көшеден көрінбейді, тек кіреберіс пен мұнара ғана көрінеді.

Омар мешітінің биіктігі 15 метр мұнарасы бар, ол 1465 жылға дейін Мамлюктер кезінде, мүмкін 1458 жылғы жер сілкінісінен кейін салынған және Осман сұлтаны Абдулмецид I (1839–1860) оны жөндеуден өткізген.

Қасиетті қабір шіркеуінің солтүстік жағында орналасқан әл-Ханқа ас-Салахия мешітінің 1418 жылы салынған осыған ұқсас мұнарасы бар.

Екі мұнара жұп ретінде жасалған көрінеді және екі мұнараны байланыстыратын сызық Исаның қабірінің есігін кесіп өтетіні қызық.

Қазіргі мешіт халифа Омар (р.а.) намаз оқыған деп есептелетін және бұрынғы мешіт тұрған жерде емес, басқа жерде орналасқан, өйткені ол шіркеудің шығысында емес, оңтүстік жағында орналасқан. 

Мешіт кешенінің кіреберісі Әулие Елена көшесі жағынан, ал Қасиетті қабірге кіреберіс дәл өзінің жанында орналасқан.

Бүгінде мешіт кешені көше деңгейінен 2 метрдей төмен орналасқан, мешіт деңгейіне жету үшін кіреберістен 7-8 баспалдақпен төмен түсу керек.

asyldin.kz