Адамдар туралы жақсы пікірде болу жүрекі жеңілдетіп, бақыт сезіміне кенелтеді. Ол тәнді аздырып, рухты күйрететін зиянды үрейлі ойлардан сақтайды.

Адамдар туралы ізгі пікір — реніш пен жеккөрушіліктен босап, қауымдағы сүйіспеншілік қарым-қатынасты нығайту мен тыныштық кепілі. Пайғамбарымыз Мұхаммед ﷺ былай айтқан: «Адамдар туралы жаман ойлардан сақ болыңдар — барып тұрған жалған сөздер, тіміскілеп, білуге ұмтылмаңдар, бір-біріңмен бақталаспаңдар, қызғаныш сезімде болмаңдар, өзара жеккөрушіліктен аулақ болыңдар, бір-біріңнен теріс айналмаңдар, уа, Алланың құлдары, Ол сендерге бұйырғандай бір-біріңе бауыр болыңдар!» (Бұхари).

Егер мұсылмандар мінез-құлықтың осынау көркем үлгісін ұстанғанда, жаудың ешқашан оларға шабуға дәті бармас еді әрі олардың «бөліп ал да, билеп-төсте» деген қағидасы іске аспас еді, өйткені мүміндердің жүректері бірге болып, жандары таза болады.

Дұға жасаңдар

Шүбәсіз, айналадағы адамдар туралы жақсы пікірде болудың көптеген тәсілдері бар. Солардың бірі — Алладан дұға тілеу, өйткені дұға кез-келген жақсылықтың қақпасы болып табылады. Пайғамбарымыз ﷺ үнемі Жаратушыдан өзіне таза жүрек нәсіп етуін сұрайтын.

Өзіңді жақыныңның орнына қойып көр

Егер әркім бір нәрсе айтпай немесе жасамай тұрып, өзін сол бауырының орнына қойып көретін болса, сөзсіз, бұл түсінушілік пен жағымды ахуал тудыруға жағдай жасайды. Алла Тағала Құранда: «Егер оны естігендеріңде мүмін ер, әйел көңілдерінде қайыр ойлап: “Бұл бір ашық өсек” десе еді?» (24:12).

Басқа бір аятта Алла мүміндердің бір бүтін дене болып табылатындығын және бауырын кездестіріп, оған сәлем бергенде, ол өзіне сәлем бергендей екендігін айтқан: «Қашан үйлерге кірсеңдер, өздеріңе (Мұсылмандарға) Алла тарапынан көркем берекет тіршілігін тілеп, сәлем беріңдер!» (24:61).

Сөздерге оң түсінік беру

Сөздерге оң түсінік беру — жақыны туралы жүрегіне қара ойларды кіргізбеу үшін тақуа жандардың қолданған ең жақсы амалы. Омар (р.а.): «Бауырыңның айтқан сөзін жақсы мағынада түсіну мүмкін болса, жаман ойлама», - деп айтқан.

Күндердің күнінде науқастанып жатқан имам аш-Шафиғидің (р.а.) халін білмек болып бірнеше бауыры келеді. Солардың бірі: «Алла сенің әлсіздігіңді күшейтсін», - дейді (негізінде, ол Алла сенің әлсіздігіңді болдырмасын деп айтқысы келген).

«Егер Алла менің әлсіздігімді күшейтсе, мен өлемін ғой!», — дейді аш-Шафиғи (р.а).

«Алламен ант етемін, мен саған тек жақсылық қана тіледім!», — деп айтады әлгі адам.

Сонда имам: «Тіпті сен маған тіл тигізер болсаң да сенің маған игілік тілегеніңді білемін», - деген екен.

Жақыны туралы жақсы ойда болу — нағыз туыстықтың белгісі.

Ақтайтын дәлел іздеңіз

Әлдекім сізді ренжітер немесе сізге жағымсыз нәрсе айтар болса, оны ақтап алатын дәлел табыңыз. Жақсы адам адамдар туралы жақсы ойда болып, үнемі оларды ақтайтын дәлел табатынын есіңізден шығармаңыз. Мұндай адамдарды бауыры үшін жетпіс түрлі кешірім табатындар деп айтады.

Ибн Сирин: «Егер әлдебір бауырың сені сөзбен не ісімен ренжітер болса, оны ақтайтын дәлел ізде; ал егер ештеме таппасаң, онда: "бәлкім, оның мен білмейтін дәлелі бар шығар деп айт"», - деген.

Үнемі бауырыңыздың сөзі мен ісін ақтайтын дәлел іздеп жүріп, сіз жақын туысыңыз туралы жаман ойларда болудан құтыласыз.

Сөкпеңіз

Өзгелер туралы жақсы пікірде қалғыңыз келсе, онда олардың ниетін сөкпеңіз. Аллаға және пенденің өзіне ғана аян ниеттерді тек Оның еншісіне қалдырыңыз. Өзгелердің сезімдері мен ниеттерін тексеріп, бақылауда ұстауды Алла біздің пешенемізге жазбаған, сол себепті адамдар туралы жаман ойда болудан өзімізді шектегеніміз абзал.

Нашар болжамдардың зиянды салдарын есіңізде ұстаңыз

Өзгелер туралы жаман ойлайтын адам өзін ғана қажытып қоймай, сонымен қатар, айналасындағы адамдарды да шаршатып, өзінің қадірінен айырылады. Адамдар әлгі жаннан іргелерін аулақ салатын болады. Пенде болған соң қателеспейтін жан баласы болмайды. Өзге туралы жаман ойлап, өзі туралы жақсы ойлау — жаман ойлардың зиянды салдарының бірі. Негізі, Алла бұлай жасауға тыйым салған: «Сондықтан өздеріңді өздерің ақтамаңдар. Ол, кім тақуа екенін жақсы біледі» (53:32)

Ал басқа бір аятта Алла өздерін пәкпіз деп есптейтін яһудилер туралы былай айтқан: «(Мұхаммед Ғ.С.) сондай өздерін ағартқанды көрмедің бе? Керісінше, кімді Алла (Т.) қаласа тазартады. Оларға қылдай әділсіздік етілмейді» (4:49).

Баршамыз өзімізді адамдар туралы жақсы ойлауға баулуымыз маңызды. Бұл көп күш-жігер мен қажымас еңбекті талап етеді, өйткені адамның ажырамас серігі шайтан ешқашан мүлгімейді әрі адамдардың арасына бүлік пен дұшпандықты тудырады. Ал айналамыздағы адамдар туралы жақсы ойда болу – шайтанның қастығын іске асырмаудың ең бір жақсы амалдарының бірі болып табылады.

Алла Тағаладан бізге таза жүрек нәсіп етуін және діндес бауырларымыз туралы тек жақсы ойда болуды үйретуді тілейік.

15.10.19

Иманды қалай сақтауға болады? (жалғасы)

6. Құран аяттарына ой жүгіртіп оқу

Қасиетті Құран — сарқылмас байлық әрі өлшеусіз қор. Мұны Алла Тағала 23 жыл бойы Өзінің Елшісі Мұхаммедке ﷺ , оның үмбетінің бұл дүниедегі басшылығы етіп, үмбетті бақытсыздыққа ұшыратпай, опат болудан сақтап, олардың тура жолын жарықтандыру үшін түсірген.

Алла Тағала былай айтқан: «Ал сонда олар Құранды түсінбей ме? Егер Алладан басқаның қасынан болса еді, әрине онда олар көптеген қайшылықтар табар еді» (4:82);

«(Мұхаммед Ғ.С.) саған бір мүбарак Кітап түсірдік; аяттарын түсінсін әрі ақыл иелері үгіт алсын» (38:29).

Алла Құранға ой жүгіртпейтіндерге сес көрсете былай айтқан: «Әйтпесе олар, Құранды түсінбей ме? Немесе олардың жүректері құлыптаулы ма?» (47:24).

Кім Құранды басшылыққа алып өмір сүрсе, сол тура жолда нық тұрады әрі осы дүниеде және ақирет өмірде құтылатын болады.

7. Өз күніңді Алла бұйырған намаз бен өзге де жақсы амалдарды есепке ала отырып, сондай-ақ, жеке бас, отбасы әрі қоғам қажеттіліктерін жоспарлау

Асқан ұйымшылдық адамды өз қағидаларына берік болуды үйретеді, Алла Тағаланың панасында болып, тура жолдан ауытқымауға көмектеседі.

8. Кез-келген тыйым салынған істен бойыңды аулақ сал, үлкен-кіші күнәлардан сақтану

Күнә — шайтанның жүрекке кірер есігі, жүректі аздырып, күнәһарды келесі бір күнә жасауға итермелейді. Бұл жүрекке түскен қара дақ, осы даққа тағы бір дақ қосылу арқылы жүрек толықтай қап-қара болмайынша қарая беретін болады.

Хузайф Пайғамбарымыздың ﷺ былай айтқанын келтірген: «Ши тоқыманың есілгеніндей, жүректер де алдау мен арбауға түседі. Алдау мен арбау сіңіп қалған жүректе қара дақ пайда болады, ал оларды қабыл алмайтын жүректерде ақ дақ пайда болады, осылайша жүрек екі түрге бөлінгенше жалғаса береді. Біріншісі — жылтыр жартасқа ұқсас ақ, жер мен көк тұрғанда, алдау мен арбау оған зиянын тигізе алмайды, ал екіншісі —төңкерілген құман тәрізді қара сұр: ол рұқсат етілгенді мойындамайды, тыйым салынғаннан бойын аулақ салмайды, оған тек өз құмарлығы ғана сіңіп алған» (Мүслим 144).

9. Бұл дүние және Алланың жаратқандары туралы көп ойлану

Дегенмен, ақылды адамға өзін ойлау ғана жеткілікті.

Алла Тағала былай айтқан: «Жер жүзінде нақ сенушілерге дәлелдер бар;

Сондай-ақ өздеріңде де бар. Көрмейсіңдер ме?» (51:20-21);

«Құранның мүлде шын екендігі айқындалғанға дейін әлемдегі және өздеріндегі белгілерімізді жедел көрсетеміз. Расында Раббыңның әр нәрсеге куә екендігі саған жеткілікті емес пе?» (41:53).

Пенденің тәні сондай көркем күйде жасалып, есту, көру, иіс сезу қасиеттеріне, екі қол, екі аяқ және тағы да басқа ағзаларға ие болған кейіпте жаратылған. Егер адам бір сәт осы нығметтер туралы ойланар болса, онда міндетті түрде: «Алла Пәк! Алла Ұлы!» деп айтар еді. Сөзсіз, Алла Тағаланың жаратқандары туралы ойлану Оның бұйырғандарын табанды түрде орындауға көмектеседі. Алланы үнемі ізет тұту Оның ілімі мен дінін сенімді түрде ұстануға жәрдемдеседі.

10. Өзіңе жақсы жолдастар мен адал достар табу

Жолдастар бір-біріне ұқсауға әрі ықпал етуге тырысады. Сондықтан жақсы істерде сізге қолдау көрсетіп, күнәлардан шектетіп отыратын жандарды ғана өзіңізге дос етіп алыңыз. Бұл діндегі табандылықтың кепілі, өйткені адамның жаны өзгелердің ықпалына түсіп кетуге немесе біреулерге әсер етуге қабілетті. Адам баласы айналасындағылардың ықпалына берілгіш келеді, алайда ешкім де менмендік танытушы болмасын.

Алла Тағала Құранда былай айтқан: «Сол күні тақуалардан басқа достар, бір-біріне дұшпан болады» (43:67). Олар жақсы достар деп айтылған, өйткені бір-біріне ықпал етіп отырған.

Ақындардың бірі былай айтқан болатын: «Адам жайында сұрама, оның досы туралы сұра, өйткені достар бір-біріне ұқсас келеді».

11. Мүміндерден болған тамаша адамдардың өмірімен танысу

Бірінші кезекте, Алла Елшісінің ﷺ өмір тарихын оқыңыз. Ол төзімділік танытқандардың ең жақсысы, тақуалардың имамы, алдыңғылар мен соңғылардың сардары және ұқсауға тырысудың ең көркем үлгісі бола білген.

Алла Тағала былай айтқан: «Расында сендер үшін, Алланы да ақырет күнін де үміт еткендер және Алланы көп еске алған кісілер үшін; Алланың Елшісінде көркем өнегелер бар» (33:21).

Шүбәсіз, ұлы адамдардың өмірімен танысу адамға олар қол жеткізген қажыр мен күшті береді. Бақытты болуға ұмтылушылар өз бағдарламасына ұлы тақуалардың

өмірлері туалы кітап оқуды қосып қойсын. Бұл дінді табанды түрде ұстануға, жетістіктерін қорғауға және өмірдің келеңсіздіктеріне әлсіздік танытпауға көмектеседі.

12. Пайдалы ілім алу

Пайдалы ілім істің мән-жайын және маңыздылық деңгейін жете түсінуге жәрдемдеседі. Ең көркем білім — Алла, Оның Елшісі ﷺ және Оның шариғаты туралы ілім.

Алла Тағала былай айтқан: «Алла (Т.) сендерден сондай иман келтіргендердің, ғылым бергендердің дәрежелерін көтереді. Істегендеріңді толық біледі» (58:11);

«(Мұхаммед Ғ.С.) оларға: “Білгендер мен білмегендер тең бола ма?”,- де. Шын мәнінде ақыл иелері ғана үгіт ала алады» (39:9).

Ибн ‘Аббас Алла Елшісінің ﷺ былай айтқанын келтірген: «Шайтанға білімсіз мың құлшылық етушіден бір білімді қауіпті» (Ибн Маджа 222).

Осы қарапайым кеңестерді басшылыққа алар болсақ, олар дінде табанды болып, оны сүюге әрі кедергілердің алдында әлсіздік танытпауға көмектеседі. Уа, Алла, бізді тура жолдан тайдыра көрме, иманды түрде өліп, мүміндермен бірге тірілуге нәсіп ете гөр. Асылында, Сен біздің дұғаларымызды естисің әрі қабыл етесің.

asyldin.kz