«Ислам» сөзі - мойынсұну, бағыну, берілу, амандықта болу деген ұғымды білдіреді. Терминдік мағынасы: Ұлы Жаратушы Ие Аллаға мойынсұну және Хазіреті Мұхаммед (с.а.у.) пайғамбардың дін ретінде әкелген, үйреткен, жеткізген нәрселерін толықтай қабыл етіп, ұстану. Құранда иман мен ислам сөздері кейде бір мағынада айтылса, кейде екеуі екі бөлек мағына екенін білдіретін аяттар бар. Осы аяттардың екі мағынада айтылуы мұсылман ғалымдарының екі түрлі пікір ұстануына бірден‑бір себеп болған. Әрбірі, осы екі пікірдің бірін дәлелдеуге тырысады.

Ислам сөзі негізінен өте ауқымды, кең мағыналы термин. Ал иман осы ауқымды, кең мағыналы ұғымның бір бөлігі ғана. Ислам негізінен берілу, тәслім болуды білдіреді. Тәсілім болу, мойынсұну үш түрлі жолмен: жүрекпен сену арқылы, тілмен айту арқылы және дене мүшелерімен құлшылық ету арқылы жүзеге асады. Бұлардың ең жоғарғы мәртебесі жүрекпен сеніп берілу.

Міне, мұны «иман» дейміз. Әшғарилер мен Матуриди ғалымдарының көпшілігі ислам мен иманды бөлек ұғым ретінде түсіндіреді. Әрбір мумин мұсылман болады. Бірақ, әрбір мұсылман мумин бола алмайды. Өйткені, тілімен иман еткен мунафиқтар тек сырт көріністе мұсылман болуда, ақиқатында жүрегінде иманы болмағандықтан мумин емес. Олар бұған дәлел ретінде «Хужурат» сүресінің 14 аятын нұсқайды. «Бәдәуилер: «Иман еттік» деседі. Сен оларға былай де: Иман еттік дегенше бойсұндық деңдер. Иман сендердің жүректеріңе әлі де дендеп болған жоқ.....» (49.Хужурат-14).

Әбу Хурайрадан риуаят етілген Хазіреті Пайғамбарымыздың (с.а.у.) «Жибрил» хадисі деген мәшхур хадисінде ислам, иман, ихсан сөздері мен ұғымдарын үш түрлі мағынада қолданғандығы мәлім: «Расулуллаһ бір күні сахабаларымен бірге отырған кезде бір адам келіп Пайғамбарымызға: - Иман деген не? - деп сұрайды.

Пайғамбарымыз (с.а.у.): - Иман дегеніміз, Аллаға, періштелеріне, Аллаға қауышуға, пайғамбарларына, өлгеннен кейін қайта тірілуге сену, - деп жауап берді.

Ол кісі қайта: - Ислам деген не? - деп сұрады. Пайғамбарымыз (с.а.у.): - Ислам дегеніміз - Аллаға құлшылық ету, оған еш нәрсені серік қоспау, намаз оқу, парыз болған зекетті беру, рамазанда ораза ұстау және Қағбаны хаж етуің, - деп жауап берді. Әлгі кісі: - Ихсан деген не? - деп сұрады.

 Пайғамбарымыз (с.а.у.): - Сені көріп тұрғандай Аллаға құлшылық етуің. Сен Оны көрмесең де, Ол сені көріп тұрады, - деп жауап берді. Ол:
- Қиямет қашан болады?, - деп сұрағанда Пайғамбарымыз (с.а.у.): - Мұны сұралушы сұрағаннан жақсы білмейді, - деді». (Бухари, Китабул иман – 47).

Хадистен де көз жеткізіп отырғанымыздай иман мен ислам әсте бір ұғым емес екен. Түйіндей айтқанда: иман сену болса, ислам негізгі құлшылықтарды орындау болып табылады.