Құран Кәрімде «(Амал дәптері) оң жағынан берілетіндер, қандай жақсы оңшылдар[1]» деп жәннаттықтарды және «(Амал дәптері) сол жағынан берілетіндер, қандай жаман солшылдар[2]» тозақиларды айтқаны мәлім.

 

Сондай-ақ, барлық жақсы істі оң жағынан бастау – сүннет. Сондай-ақ, дәрет алу, ас-су ішіп-жеуде, киім киюде, затты алып-беруде оң қолмен болуы сүннет. Ал, сол қол тазалану үшін қолданады.

Омар бин Әбу Сәләмә (р.а.): «Мен Алла елшісі үйіндегі бала едім. Қолымды табақ ішінде олай-бұлай сала беретін едім. Пайғамбар (с.ғ.с.) маған: «Балам! Алла атын айтып, оң қолыңмен және өз алдыңнан бастап тамақтан», – деп айтты», – дейді.

Имам Науаи аталмыш хадисті: «Хадистегі бұйрық түрінде айтылған сөз барлығына (Алла атымен бастау, оң қолмен жеу және өз алдынан тамақтануға) қатысты болғандықтан оң қолмен тамақтану міндет...»,-деп түсіндірген.

Оң қолмен тамақтану қажет екендігі және сол қолмен ас-су ішіп-жеуге тиым екендігін мына хадис айтылған. Сәләмә бин Әукағ (р.а.) риуаят етеді: «Пайғамбар (с.ғ.с.) сол қолымен тамақтанып отырған кісіні көріп: «Оң қолыңмен тамақтан»,– дейді. Ол: «Шамам келмейді»,– дейді. Сонда пайғамбарымыз (с.ғ.с.): «Бұдан былай шамаң келмейді, – дейді[3]». Бұл кісі кейіннен оң қолын көтере алмай қалған деген дерек бар.
Ибн Омар, Жәбир және Айша анамыздан (р.а.) риуаят етілген хадисте: «Кімде-кім сол қолмен тамақтанса, онымен бірге шайтан тамақтанады[4]»,– деп айтылған.

Таиби бұл хадисті: «Шайтан сол қолымен жейді» деген сөз оған адам ішіндегі достары көмектеседі. Сол қолмен тамақтанған адам шайтанның досы»,– деп түсіндірсе, белгілі тәпсірші ғалым Құртуби бұл хадисті: «Сол қолмен тамақтанушы шайтан әрекетіне жатады»,– деп тарқатқан.

Имам Науаи: «Бұл хадистер тамақтану және сусын ішу оң қолмен болуы сүннет, ал сол қолмен жасау мәкруһ (Алланың жанында ұнамсыз). Сондай-ақ, алыс-беріс те оң қолмен болған дұрыс. Тек, науқастық пен жарақат сияқты үзірлі себеп болса ғана рұқсат»,-деген.

 

Ибн Араби «Сол қолмен тамақтану күнә» деп, сөзіне дәлел ретінде шайтанға тиесілі етілген әрбір іс-қимыл харам», – деп айтқан. 

 

Сөз соңында, барлық істі оң жақтан және оң қолмен істеуді үйренуді бастаңыз. Алла тағала жар болсын!

 

---

[1] Уақиға сүресі, 8-аят
[2] Уақиға сүресі, 9-аят
[3] Мүслим
[4] Мүслим, Ахмед